Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

pełnogłoska

Hasło w cytatach: pełnogłoski
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)
Definicja współczesna

Zob. samogłoska

Cytaty

Nazwy te określają tylko rolę głoski w zgłosce; mianowicie samogłoska tak się nazywa, gdyż sama może utworzyć zgłoskę, podczas gdy spółgłoska tworzy zgłoskę tylko wespół z samogłoską [...]. Proponowano wobec tego używać wyrazu»pełnogłoska«zamiast»samogłoska«dla określenia tego rodzaju głoski w jej istocie. Będzie to terminologja, oparta na wrażeniu akustycznem, której odpowiada artykulacyjny termin»głoska otwarta«. My dla wygody będziemy używali obu terminów tradycyjnych: samogłoska i spółgłoska, zawsze jednak tylko w znaczeniu głoski»otwartej«i»nieotwartej«.

W polskim języku pełnogłoski (vocales, samogłoski) prawie wszystkie istnieją jako osobne wyrazy, ale tylko jako partykuły: a e i u o, nawet y jako wykrzyknik; inne głoski wyjątkowo, i także tylko jako partykuły: z (s), w itp.

W narzeczach kaszubsko-słowińskich jest podobny stosunek, z tą jednak ważną różnicą, że ta oboczność obejmuje także resztę pełnogłosek, to jest i (y) u, podczas gdy w polskiem różnica przy tych samogłoskach znikła prawie zupełnie wraz z zatratą różnicy iloczasowej, nie doprowadziwszy do wyraźnej różnicy jakościowej, względnie że ta różnica wcześniej tu znikła.

★Głoski, najmniejsze elementy wymawianiowo-słuchowe. Dzielą się ogólnie na: [...] c) otwarte samogłoski (pełnogłoski), półsamogłoski, spółgłoski.

Samogłoski (pełnogłoski, vocales) dzielą się: a) ze względu na iloczas na ★długie (longae), ★krótkie (breves) i zredukowane.

Pełnogłoski, p. samogłoski.