vocalis

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Park/1440 (ok.)
• Zab/1514–1515/1518
• Mącz/1564 (war. B)
• Stat/1568
• KochOrt/1592
• Mora/1592
• UrsMeth/1592 (1998)
• Jan/1594
• Vol/1612
• Rot/1616
• Kn/1643 (I wyd. 1621)
• Kn/1644 (I wyd. 1626)
• Men/1649
• Gut/1669
• Sty/1675
• Raph/1698
• Duch/1699
• Mon/1722
• Cell/1725
• Kon/1759
• Gott/1766
• Klecz/1767
• Fook/1768
• Gott/1774
• Lub/1778
• Kop/1785
• Gott/1787
• Gott/1794
• Cas/1797
• L/1807–1814
• Szum/1809
• Gddk/1816
• Prz/1816
• Mał/1863
• Mał/1879
• Rozw/1923
• Gaert/1927

Primo namque cum Latini quinque vocalibus contenti sunt, Poloni [autem] sextam ø adiciunt, nec sine ea illud ideoma scribi potest.

Antiqui autem Poloni dictionum differentiam facere volentes sex vocalibus, et septima graeca usi sunt, quarum longas geminabant, breves simplicibus pingebant figuris.

Licet ergo apud latinos est superflua, nobis tamen Polonis in quantum sit consona est necessaria, quae poni solet consona alia precedente et sequente vocali in eadem sillaba, ut syȧ, id est se, swyȧti, id est sanctus et huiusmodi.

Mutae literae, Littery nieme, Niemájące sámy z siebie żadnego dźwięku jesli k niem vocales á głośne littery nie będą przyłożone.

Vocales apud Grammaticos quinque literae, a, e, i, o, u, Głośne litery álbo głośniki pewny głos wydawájące.

G semper profertur uno modo ante omnes vocales sicut ab Italis pronunciatur ante a, o et u.

I Dwojáko/ naprzod jáko vocalis, kiedy mowiem nic inszego: potym jáko consonans, Jádam/ Jan/ Jendrzej.

V dwojáko, Vocalis łuská, consonans wagi, Wálenty.

Vocalis, id est litera Głośnik. Consonans wspołgłośnik. Wiśniewska 1998, 65: Gramatyka. W podręczniku znajdujemy terminy: czas 122, ćcionka (litera) 121, droga (methodus) 151, dwugłośnik (dyphtongus) 127, imię 141, głośnik (vocalis) 310, kropka, punkt 127, odmiana (paradigma) 194, osoba 141, oznaczenie 193, postać, wid (species) 84, prawidła (canon) 143, przedłogi (praepositio) 185, przymiot, przypadek (accidens) 175, rod, rodzaj (genus) 172, słowo (dictio) 144, sposob, prawidło (canon) 184, wspułgłośnik (consonans) 310, zbieranka, złoż (sylaba) B 147.

Więc gg, hoggi, ch, cocchi, occhi, etc. áż i apostrophum, którym vocalis przy wokaliszu elidują, i insze rzeczy, nád czym sie mnie tu ná ten czás báwić, non est instituti mei.

V apud Polonos consonantis naturam nunquam induit, sed vocalis semper manet, etiamsi alia sequatur vocalis, ut uydę/evado.

Wenn das schlechte i hinter einem Vocali stehet, muß man es absonderlich für eine Sylbe lesen. Alß folgende wort sind alle zwey Sylbig, moi die meinen, twoi die deinen, stoi er stehet etc.

Das u bleibet inn Polnischer Sprach allezeit ein Vocalis.

Literá Niemiecka e, májąc po sobie literę, w, czyta się jáko a, Polskie: Ale gdy ma po sobie Vocalem aliam, czyta się zá Polskie á.

Są tesz Niektore Substantiva Niemieckie/ ktore Nominativum Pluralem formuią/ zarówno Singulariusowi/ iedno iże Vocalem potrzeba po wierzchu náznáczyć á wyrzec iáko/e/ Jáko to/ ein Bock Kozieł/ die Böcke Kozłowie.

Brzmiący, Sŏnōrus Tibul. Virg. [...] Vocalis, subst. aut Vocalis litera, adiect. Cicer. Quintil. Brzmienie, dźwięk przéz się mająca. Resonus, Ovid. resonabilis, idem. Sonabilis: sistrum sonabile, Idem. | Sonans Virg. Ovid.| Consonans. Cicer. Consonantiora, grandiora, leniora in oratione, s. verba. Tinnŭlus Quint. Catulus. ὁ ἔυηχος [ho éuēchos], ἠχήεις, [ἠχή]εντος [ēchḗeis, ēchḗentos]. ἠχετικὸς [ēchetikòs], εὔηχητος [euḗchētos], φωνιτικὸς [phōnitikòs], ἔυφωνος [éuphōnos].

Hae omnes literae molles seu accentu notatae hoc peculiaris habent, quod non admittant post se nullam vocalem nisi mediante i, quod i coalescit in unam syllabam cum sequente vocali et praecedente consonante.

U consonantis naturam numquam induit, sed vocalis semper manet.

Stimmer / Vocalis /Sámobrzmiąca litera.

Między temi literámi są pięć, same przez się brzmiące, ktore łácinnicy názywáją (Vocales) i tyle termináciy, to jest skończenia słow.

Ci też w niektorych słowách ucináją ostátnią Vocalem czyniąc przykre wymowienie uciętych słow jáko Mi Scriu' Miásto io Scrivo Piszę.

Artykuł La, tá, opuszcza też wokał gdy po nim słowo, lub Vocalem, lub literą H, się záczynáć będzie.

c n s z leiden nach sich keinen Vocalem, ohne wenn das i [...] welches mit dem folgenden Vocali eine Sylbe machet, e. g Kon Koniá [...] I wenn es zu Ende des Wortes stehet, und vor sich einen Vocalen hat, machet eine besondere Sylbe, als moi, die meinen, twoi, die deinen, als moi, [...].

Substantive Foeminina, welche in Nominativo auf einen harten Consonantem ausgehen, als cz, sz, und ż nehmen in Dativo den Vocalem y zu sich.

Wenn vor dem ka, la, und ła ein Consonans oder Diphthongus, so aus zwei Vocalibus bestehet, sich findet.

V pisze się, kiedy po nim nástępuje Vocalis, z którą złączone stáie się Konsoną.

Jak dzielą się litery względem Etymologii? Dwoiáko, to jest ná Vocales y Consonantes.

Vocalis, Samobrzmiąca litera.

Nadto złożenie słow z liter, ma rożną moc w sobie. Dla tego niektore są miętkie i łagodne. Insze zaś są męskie, żywe, i twarde, ktore do mow ostrzejszych, jako to Obozowych, lub oskarżających mieszać się zwykły: Takie są z liter głośnych (vocales) A. O. ktore otwartemi wymawiamy ustami. Do ktorych gdy się przyłączą r. z. ł. p. etc. ostre brzmienie czynią.

Vocalia, Samobrzmiąca litera

Dzielą się Rossyjskie Litery na Samobrzmiące (Vocales), Zgodno-brzmiące (Consonantes) i Nieme (Mutae).

To pilnie czyniąc, łatwo postrzéc można, jak się przyrodzonym ruchem stroi, że tak rzekę, i urábiá piszczałka gotowá na wydanié Samogłosek i Spółgłosek (Vocalium i Consonantium).

Te wszystkie głoski są albo Vocales, czyli Samogłoski albo Consonantes czyli Spółgłoski [...].

Vocalis samogłoska.

Vocalis, samogłoska.

An und für sich betrachtet, können die oben beschriebnen Lauter und Buchstaben entweder schon ganz allein einen Laut und Sylbe ausmachen, und heißen daher Vocales (Vocale, Selbstlauter); oder sie sind von der Natur, daß man sie blos vermittelst eines Vocals vernehmlich machen kann, welche darum Consonantes (Mitlauter) genannt werden.

SAMOBRZMIĄCA litera Tr., samobrzmiączka, samogłoska, vocalis [...].

Na ile głównych i niższych, gatunków dzielą się głoski i głosy polskie? — Jak się wymawiają one w wyrazach? i po których się pisze i, j , y?

Wszystkie głosy polskie dzielą się na dwa główne gatunki: na samogłoski (Vocales) i spółgłoski (Consonantes).

Samogłoska, Vocalis.

Co do ogulnego podziału naszych pierwotowych bukw Abecadłowych, w liczbie 24 tu uszykowanych, następujące 6 zową się zwyczajnie Samogłoskami (Vocales) dlatego, iż się tylko te sześć wygłaszają na ucho same przez się, bez pomocy drugich, i one same, jakoby na cieńszyj lub grubszyj strunie przez języczące usta wyderzane, czy pojedynczo, w tonie rzadkim i jasnopełnym, czy łącznie, z przysadzonemi do nich Społgłoskami, w tonie gęstym i ciemno pełnym, wyrażają brzmienia wszelkiej złogi słow w czytaniu i w mowie, a nawet same, wyosobnione, przez się stanowią słowa jednozłogowe, okrom ostatniej Y, która tylko w Imionach obcych i tych samowłasnych może stanowić złogę, odgradzając się od Samogłoski następująccy, zaczynającej drugą złogę przez Społgłoskę J, np. [...] Rodzina Yjorkow.

Litera. Głoska. Vocalis. Samogłoska. Notata. Kreskowanie. Diphtongus. Dwugłoska. Consonans. Społgłoska.

Samogłoski (vocales) są te, które się wymawiają bez pomocy żadnego szczególnego narzędzia, służącego nam do mówienia, jakiém np. jest język, wargi, zęby; a zatem które się wymawiają przez samo tylko większe lub mniejsze otworzenie gęby i wydanie głosu z siebie, np. a, u, i, e, itd.

Cały zasób wymienionych powyżéj głosek abecadła naszego rozpada się na dwa główne działy: na samogłoski i na spółgłoski (vocales — consonantes).

W polskim języku pełnogłoski (vocales, samogłoski) prawie wszystkie istnieją jako osobne wyrazy, ale tylko jako partykuły: a e i u o, nawet y jako wykrzyknik; inne głoski wyjątkowo, i także tylko jako partykuły: z (s), w itp.

Głoski są bardzo rozmaite co do rozwartości narządu mownego przy ich wymawianiu, a także co do innych cech charakterystycznych, a stąd podziały na samogłoski (vocales), sonorne, spiranty i zwarte, na dźwięczne i głuche, ustne i nosowe itd.; a ich ewolucja bezpośrednio jest także od tego zależna.

Zatem i y przed j + vocalis nie były dawniej równe zwykłym pełnogłoskom, objaw znany i z innych języków słowiańskich.

★Samogłoski (pełnogłoski, vocales) dzielą się: a) ze względu na iloczas na ★długie (longae), ★krótkie (breves) i zredukowane.

Vocalis, p. samogłoski.