terminów gramatycznych online
liczba pojedyncza
Język: polski
- Części mowy odmienne: Malecz/1882
- Nauka o wyrazie: Kl/1939
- O pewnych zmianach w zdaniu złożoném: Gr/1861
- Słownik, tom I. część II. (G-L): L/1807–1814
Liczba. Kategoria gramatyczna, której podstawowa funkcja polega na sygnalizowaniu jednostkowego lub niejednostkowego (wieloelementowego) charakteru desygnatu rzeczownika. We wszystkich jęz. mających kategorię gramatyczną l. jej podstawę stanowi l. mnoga, czyli (łac.) pluralis (wielość desygnatów) i l. pojedyncza - singularis (brak sygnalizacji wielości desygnatów).
Cytaty
LICZBA, -y, ż. [...]. – Grammat. Liczba pojedyncza numerus singularis, liczba mnoga numerus pluralis. Kpcz. Gr. Pismo tu w liczbie pojedynczéj mówi: "kto jest maluczkim"; a nie mówi w liczbie towarzyskiéj: "maluczcy". Bals. Nied. 1, 156.
UWAGA I. Gdy zaś jednym z podmiotów jest imię zbiorowe lub nieżywotne, stoi zwykle orzecznik w liczbie pojedyńczéj, zgadzając się z najbliższym tylko podmiotem, n. p. Padł na kolana Zygmunt, senat i lud zebrany. (Niemc.) Pan i chwała jego zelżona.
Rzeczowniki rodzaju nijakiego, mają w przyp. I-ym liczby pojedyńczéj: e, jeżeli w następnych przypadkach nie przybiérają więcéj zgłosek nad dwie, np. pole, ziele, zielem i t. d.
Liczba pojedyńcza oznacza jedną tylko rzecz lub osobę, np. człowiek, krzew, siostra, kura; liczba zaś mnoga oznacza dwie lub więcej rzeczy, lub osoby, np. ludzie, zwierzęta, krzewy, siostry, ciotki.
Rzeczowniki rodz. żeń. z zakończeniem samogłoskowem mają w ogóle w 4-ym przypadku liczby pojedyń. ę.
Wyraz albo oznacza jeden przedmiot, i wtedy powiadamy, że jest w liczbie pojedynczej, albo też (w niedokładny sposób) wskazuje wielość przedmiotów za pomocą form liczby mnogiej.