terminów gramatycznych online
słowo swojskie
Język: polski
Cytaty
[…] Au, eu są dwugłoskami w słowach przyswojonych np.: August, Europa; ale nie w swojskich np.: na-u-ka, nie-uk, oprócz miauczy.
Słowa [...] polskie, czyli swojskie; np. cześć, uczelnia, ostoja, woźnica, pogadanka.
Są także słowa pojedyncze, swojskie, cudzoziemskie i t. d.
[...] Wzmacnianie brzmienia samogłoskowego przydechem spółgłoskowym. [...] W mechanizmie języka naszego są samogłoski tylko częścią pomocną, służącą do łatwiejszego połączenia i wygłoszenia spółgłosek; przeto rzadko zaczynamy słowa swojskie samogłoską, i w środku słów niezłożonych dwie samogłoski po sobie nie następują [...]. Stąd wypływa: 1. Że duch języka naszego uważa samogłoski, gdy nie służą do wygłoszenia spółgłosek, za brzmienia wietkie, i dlatego wzmacniamy najczęściej tę wietkość brzmienia czyli znosimy stąd powstającą rozwartość brzmienia (hiatus) przydechem spółgłoskowym: h, j, w. 2. Drugiém następstwem powyższéj własności języka naszego jest to, że nie mamy dwugłosek, tj. dwóch samogłosek jednym obrotem ust wygłoszonych [...]. Usta polskie, mianowicie usta osób tylko własnym językiem mówiących, nienawykłe do wymawiania dwugłosek au, eu w słowach obcych, naginając je do swojszczyzny, zamieniają samogłoskę u na swojski przydech j lub w, lub wyrzucają jednę z dwóch po sobie następujących samogłosek, albo zamieniają au, eu na o, np. Donau=Dunaj, Paulus=Paweł [...].
Pomimo tego, że już oddawna umiemy w swojskich słowach wymawiać ke (np. upieke bułke), jednak w zapożyczeniach najchętniej jeszcze teraz zastępujemy ke przez kie i odpowiednio do tego zmieniamy ich pisownię.