wyraz rodzimy

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Kr/1917
• Łoś/1918
• Rozw/1923
• Gaert/1927

Wyrazy rodzime ogół i szczegół wymawiają się przeważnie z akcentem na pierwszej zgłosce w tych postaciach, które nie przewyższają trzech zgłosek, np. *o**gółem*, *wogóle w szczególe, w szczegółach. W postaciach zaś tych wyrazów o czterech zgłoskach akcent pada na zgłoskę przedostatnią, np. ogółowi, szczegóło**wi*.

Mamy skłonność do zastępowania i po samogłosce w wyrazach obcych przez i, zwłaszcza kiedy na i nie pada akcent. W wielu razach jednak wymawiamy wyraźnie i [...] tak samo, jak w rodzimych: kraina, Ukraina.

Dial. żleb (jeżeli te wyrazy są rodzime).

§ 92. Kontaminacja, analogja, etymologja ludowa. Są to rozmaite objawy, zmieniające postać wyrazu, a polegające na prawach kojarzenia. Występują zarówno przy wyrazach obcych jak rodzimych, zarówno pod wpływem kojarzenia fonetycznego jak etymologicznego i znaczeniowego, zarówno pod wpływem luźnych jak stałych połączeń i par, dotyczą zarówno rdzennej jak sufiksalnej części wyrazu.

Ponadto nauczyciel polonista powinien sobie jasno zdawać sprawę z pochodzenia wyrazów (rodzime, obce), ich wieku (archaizmy, neologizmy), zakresu normalnego użycia (literackie, powszechne, naukowe, potoczne, gminne, ludowe), dążąc zarazem do wprawy w ich wyborze i użyciu.