Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czas przyszły futurum

Hasło w cytatach: przyszły czás
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)
  • Część III. O przymiotniku. O słowie i imiesłowie: Jak/1823
  • Traktat II. O częściach dyskursu: Dąb/1759
  • Verbum: Don/1595
EJP 1991, 39-40 Definicja współczesna

Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Cz. przyszły [oznacza] akcję mającą się zdarzyć w przyszłości; formy cz. przyszłego często ponadto sygnalizują postawy modalne (por. np. użycie czasu przyszłego w funkcji trybu rozkazującego: Pójdziesz tam natychmiast!).

Cytaty

A przyszły czás tegoż to obyczáju w i w syllábę kończystą, jáko miłuję będę miłował, jestem miłow[an].

Et futurum tempus eiusdem modi in bo et in bor syllabam mittit, ut amo amabo, amor amabor.

Słowo jest w czasie teraźniejszym, álbo w przeszłym, albo w przyszłym [...].

Le futur, Czas przyszły.

Względ ten że się czyn jaki lub zdarzenie zaczyna i ciągnie nazywamy czasem teraźniejszym; że być przestaje lub kończy się czasem przeszłym; że się ma jeszcze zacząć, czasem przyszłym.

Czas przyszły w niedokonanych słowach wystawia ciągnienie sprawy lub zdarzenia mającego się zacząć; w dokonanych czyn lub skutek mający się zacząć tylko lub tylko skończyć, lub zacząć razem i skończyć.

Slowo mieć w czasie teraźniejszym wespół z trybem bezokolicznym jakiegokolwiek Słowa, jako to: mam czytać, mam pisać, mam uczyć się, wyraża czas przyszły ze znaczeniem postanowienia lub obowiązania się do czynienia czego, albo zamiaru czynienia, lub niepewności tego, co będzie.