Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czas przyszły futurum

Język: polski
EJP 1991, 39-40 Definicja współczesna

Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Cz. przyszły [oznacza] akcję mającą się zdarzyć w przyszłości; formy cz. przyszłego często ponadto sygnalizują postawy modalne (por. np. użycie czasu przyszłego w funkcji trybu rozkazującego: Pójdziesz tam natychmiast!).

Cytaty

Czás znaczy kiedy się rzecz dzieje. Słowá trzy czásy mają, ktore są, teraźniejszy, przeszły, i przyszły.

Le futur. Czás przyszły. [...] J'aurai, Ja będę miał, miałá.

Futur. Przyszły czás.

Koniugacya jest odmienianie słow w ostatnich sylabach, przez sposoby i czasy. [...] Czasy te pięć: Teraźniejszy, przeszły niedoskonały, przeszły doskonały, przeszły więcej niż doskonały, i przyszły.

Czas przyszły L. P. Ja będę.

Czas przyszły L.P. Ja będę miał, miała, miało.

Widzieć się daje w Koniugacyach, iż czas przyszły jeden się składa z czasu przyszłego słowa posiłku[ją]cego jestem, i z czasu przeszłego słowa, które się koniuguje, jako: Ja będę czytał, a może jeszcze z Nieograniczonego Sposobu tegoż słowa, tak: Ja będę czytać: drugi jest sam przez się pochodzący od tego słowa, co się koniuguje, jako: Ja przeczytam.

Ю. zamiast Я. w trzeciej osobie wielkiej liczby terazniejszego i przyszłego czasu wtorego sprzęzenia (praesens et futurum tempus secundae coniugationis) nieporządkowie używa się: строютъ, zamiast строятъ, budują.

Czas [...] Przyszły. буду będę.

Czas [...] Prze: бывшій Bywszy. Przy: будущій Mający bydź.

Tempora verborum. Czasy słow. Tempus praesens. Czas teraźniejszy. Tempus praeteritum imperfectum. Czas przeszły nie doskonały, czyli nie dokonany. T. praeteritum perfectum. Czas przeszły doskonały. T. praeteritum plus quam perfectum. Czas przeszły więcej jak doskonały, albo krocej, Czas za-przeszły. Tempus futurum. Czas przyszły.

Czasów jest:

1) w trybie oznajmującym cztery, to jest: [czas] teraźniejszy (Praesens), np. znam; [czas] przeszły (Preteritum), np. znałem; [czas] zaprzeszły (Plusquamperfectum), np. zna­łem był, i [czas] przyszły (Futurum), np. będę znał albo znać będę i t. d.

Czas przyszły w słowach jednotliwych niedokonanych i w częstotliwych formuje się dwojako, to jest: z czasu przyszłego i z słowem posiłkowem, np. będę znał, pisywał; albo też z trybu bezokolicznego i z słowem posiłkowem, np. znać będę, pisywać będę i t. d. — Od słów zaś dokonanych, teraźniejszy ma znaczenie czasu przyszłego, np. dać, dam; strzelić, strzelę.

Przyszły, futurum.

Kiedy mówię wreszcie: Będę czytał książkę, to czytanie moje nastąpi dopiéro w przyszłości— odbędzie się w czasie, który ma dopiero nadejść, przyjść, a więc w czasie przyszłym.

Время в глаголах показывает, что действие предмета происходит, происходило или будет происходить, а потому и времен три: настоящее czas teraźniejszy, прошедшее przeszły и будущее przyszły.

Czasowniki mają rozmaite czasy. Tak na prz.: czytam, czytasz, czyta, czytamy, czytacie, czytają — jest czas teraźniejszy; czytałem, czytałeś, czytał, czytaliśmy, czytaliście, czytali jest czas przeszły; przeczytam, przeczytasz, przeczyta, przeczytamy, przeczytacie, przeczytają — jest czas przyszły.

Czas przyszły (tempo futuro) ma następujące zakończenia [...].