Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

sposób życzący
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: sposob życzący, życzący, życzący sposob
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)
  • Czasowanie. Zaimek osobisty. Osobowanie. Liczbowanie. Rodzajowanie. Trybowanie: Czep/1871–1872
  • Część druga. O częściach dyskursu: Duch/1699
  • Die Wortforschung (Etymologia) Słowá wykładająca náuká: Gut/1668
  • Die Wortforschung [Etymologia] Słowa wykładająca nauka: Gut/1669
  • O Zgadaniu Części Mowy albo o Syntaxym: Gott/1766
  • O etymologii: Mal/1700
  • O imieniu i jegoż przypadkach: Sty/1675
  • Słowa: Desz/1846

Cytaty

Gut/1668, s. 136

Wie vielerley sind die Weysen? Sechserley. 1. Die weise anzuzeigen, [Indicativus Modus] Sposob Ukázujący. [...] 2. Die Weise zu gebieten, (Imperativus) Rozkázujący. [...] 3. Die Weyse zu wünschen, [Optativus] Zycząćy. [...] 4. Die Machtweise [Potentialis] Sámowładny. [...] 5. Die Weise zufügen, [Conjunctivus] Złączájacy. [...] 6. Die Weise zu Endigen, [Infinitivus] Nieokreszony, oder die Weise das Zeitwort zu schliessen.

Gut/1668, s. 152

Weise zu wünschen, Sposob Zyczący.

Gut/1669, s. 226-227

Die Weysen / Sposoby. [MODI] Die Weysen deß Zeitwortes / bey den Pohlen sind Sechserley. 1. Die Weyse anzuzeigen [Indicativus Modus] Sposob ukázujący/ wormit man etwas schlechter Massen anzeiget/ als: Cżytám ich lese [...]. 2. Die Weyse zu gebiten / [Imperativus] Rozrozkázujący/ wodurch ich gebiete/ als: Cżytaj liß du [...]. 3. Die Weyse zu wünschen [Optativus] Zycżący / wormit man wünschet / als: Bodáy bym czytał / wolte Gott daß ich lese [...]. 4. Die Machtweise [Potentialis] Sámowładny/ welcher dieses Wörtlein nachgesetzet werden: bym / byś / by und w. als: Cżytałbym ich wolte lesen. 5. Die Weise zu fügen [Conjunctivus] Złącżájący/ welche sich muß richten nach den Nachfolgenden Wörtern als: Gdy cżytam weil ich lese. 6. Die Weise zu Endigen [Infinitivus] Nieokreszony / oder die Weise das Zeitwort zuschlüssen/ da man von keiner gewisser Zeit oder weise etwas vermeinet/ als: Czytáć lesen / Dáć geben [...]

[Tyby [Modi]. W języku polskim jest sześć trybów. 1. Tryb oznajmujący, [Indicativus Modus] Sposob ukázujący, który po prostu coś pokazujemy/oznajmiamy: Cżytám [...]. 2. Tryb rozkazujący, [Imperativus] Rozrozkázujący, którym coś nakazujemy: Cżytaj [...]. 3. Tryb życzący, [Optativus] Zycżący, którym czegoś sobie życzymy: Bodáy bym czytał [...]. 4. Tryb władny, [Potentialis] Sámowładny, który wstępuje ze słówkami: bym / byś / by itd.: Cżytałbym. 5. Tryb łączenia [Conjunctivus] Złącżájący, który musi się kierować następującymi słowami: Gdy cżytam. 6. Tryb kończenia [Infinitivus] Nieokreszony lub tryb zamykania czasownika, bo nie jest nim wyrażany żaden określony czas ani sposón: Czytáć, Dáć [...]]
Sty/1675, s. 63 Definicja

Sposobow skończonych w języku Włoskim są cztery. [...]

Optativus Zyczący, ktorym czego zyczemy, jáko: Idio voglia che io babbia. Bodajbym miał, etc.

Duch/1699, s. 94

Życzący [...] sposob.

[...] Plût à Dieu que j'oüisse. Bodajbym ja słyszał.

Mal/1700, s. 107 Definicja

Cztéry [...] są w słowie sposoby [...]. Nic záś po tym, że niektórzy Grámmátycy [...] áż ich siédm naznáczyli, gdyż Optatif, to jest życzący, nie ma nic odmięnnégo od przyłączájącégo, tylko że pártykuły życzącé dieu veuille que, álbo podobné, nie przyłączáją sie do czásu doskonáłégo, áni przyszłégo.

Gott/1766, s. 199

Ponieważ w Niemieckim Języku niemasz życzącego Sposobu zamiast iego bierze się Złączaiący z Exklamacyami; o ah! ach daß! [...].

Desz/1846, s. 276

Sposób życzący i warunkowy. Będzie mógł być jaśniej wytłumaczony pod słowami przymiotnemi [...]

Czep/1871–1872, s. 65 Definicja

[…] Oby był wyraża życzenie, żeby coś zaszło, i dla tego ten sposób nazywamy życzącym.

Powiązane terminy