terminów gramatycznych online
vocativus
Język: polski, łaciński
Cytaty
Odmiany jednego i tego samego imienia ojciec nazywają się w gramatyce przypadkami (casus); przypadków mamy zaś w języku naszym w każdéj liczbie siedm. Nazywamy je albo liczebnie, albo z łacińska, jako to: [...]
Przypadek piąty - vocativus.
Podobne odmiany jednego i tego samego imienia ojciec nazywają się w gramatyce PRZYPADKAMI albo skłonnikami (casus); przypadków mamy zaś w języku naszym w każdéj liczbie siedm. Nazywamy je albo liczebnie, albo z łacińska, jako to: [...] Przyp. V - vocativus.
Tak samo też i w Vtym przyp. boże jest to e, dziś uchodzące za końcówkę meskiego vocatiwu, rzeczywiście tematową końcówką, pierwotnie brzmiącą a, obecnie zwatloną na e.
Tych vocatiwów używamy w dzisiejszéj polszczyźnie w jednéj części niczego w nich nie zmieniwszy, np. o synu, o gęsi, kości! w drugiéj części ze zwątloném już a na o, e, np. o rybo, o panie.
Dlaczego zaś dzisiejsze vocatiwy gościu i świekro z tamtymi się nie zgadzają — to się niżej wyjaśni.
Np. syn ma wprawdzie jeszcze o synu! w synu, ale genit. już syna; wół przeciwnie — pozostał przy genit. wołu, ale w voc. i locat. ma wole, w wolê.
Jak tylko jednak w nom. sing. z form, kostis i synus to nakrawędne* *s z przyczyn wiadomych głosowniowych odpadło i to co potém zostało, zrównało się z vocatiwem.
Ażeby męski i żeński vocat. i wobec siebie miały różniczkę i wobec nominatiwu: na to wynajdowały sobie języki w dalszych dobach swego rozwoju najsubtelniejsze środki sztuczne, odpowiednie temu celowi.
Niektórzy używają systemu mieszanego: jedne pojęcia nazywają terminami spolszczonymi, inne obcymi, używając ich in сrudo. Oto np. w ostatnich wydawnictwach krakowskich spotykamy się z taką nomenklaturą: „Niektóre masculina z nomin. na -a”. „W znaczeniu vocativu, accusativu”.