terminów gramatycznych online
trójgłoska
Język: polski
- Alfabet. Wymawianie samogłosek. Wymawianie spółgłosek: Ryk/1850
- Cz. I. Powierzchność języka. Rozdział II. O głosie pisanym: Kop/1817
- Część I. O głoskach czyli literach w ogólności...: Mucz/1825
- Część IV. O składni: Jak/1823
- O grammatyce w powszechności: DwBg/1813
- O pisowni polskiej: Kop/1780
- O spółgłoskach. O używaniu liter "i", "y", "j" (L. Osiński): Rozp/1830
- Ogólne wykłady poprzedzające: Nał/1774
- Przypisy do rozdziału I: Kop/1785
- Rozdział VIII. O pisowni polskiej: Kop/1785
- Słownik, cz. II (P - Ż): SWil/1861
- Słownik, t. 7: T-Y: SW/1900-1927
- Słówko o układzie tego dzieła: Bor/1830
- Wstęp: Desz/1846
Cytaty
P. Czy są we Francuskim Trojgłoski? (Triphtongues) O. Nie masz, bo nie masz takiego zbiorku Kilkogłosek, aby się w jednej syllabie dały słyszeć trzy Głoski razem. Zatym Kilkogłoski we Francuskim powinny się właściwie nazywać Dwogłoski.
P. Za co niektorzy Francuzcy Grammatycy Dwogłoski składane nazwali Trojgłoskami? O. [...] to Miano nie jest dokładne, bo nie dosyć jest, żeby syllaba złożona była ze trzech Głosek, aby Trojkilkogłoską była, ale trzeba jeszcze nadto, aby wszystkie słychać było jednego czasu w wymawianiu: takich zaś Trojkilkogłosek Francuska Rzecz nie ma.
Samogłoski, albo są otwarte, albo ściśnione, albo dwugłoskę lub trójgłoskę składające.
Nie zamilczám i o Dwugłoskach lub Trójgłoskach, czyli Dyftongach Polskich.
Pokazuję: 1. gdzie się mają pisać Głoski większé 2. gdzie się mają pisać Samogłoski otwarté, gdzie ściśnioné, gdzie nosowé, gdzie i, y, j 3. gdzie pisać Dwugłoski lub Trójgłoski. 4. gdzie pisać Spółgłoski już twardé, już miękkié, a gdzie podwójné.
Głoski dzielą się 1) na Samogłoski czyli wokale: a ą e ę i j o u y: 2) Na Spółgłoski czyli konsony: b c d f g h k l ł m n p r s t w x z. Z nich jedné są wargowe [...] 3. na Dwugłoski czyli dyftongi: áy, np. táy: ey éy, np. hey léy; iy, np. piy : oy óy, np. oyciec móy : uy, np. wuy : yy, np. stryy : ia ią, np. siano miąsko ie ię, np. ciebie cię : io ió , np. cios niósł; iu, np. cieniuchno : i 4) na Trójgłoski: iáy, np. iáy, iey iéy, np. wieyska Iéymość.
Czasem dwie lub trzy samogłoski, składają jednę tylko syllabę nazwaną dwugłoską lub trójgłoską czy są samé tylko czy ze spółgłoska położoné, np. Oj-ciec, jaj-ko, go-dniej.
Brzmienie ze trzech samogłosek złożone, nazywać możemy trójgłoską. [...] Trójgłosek dwie mamy iay, iey; trzecią rzadko znajdziemy iau, np. miauczeć.
[…] Kopczyński i inni Grammatycy polscy przyjmują dwugłoski tj. dwie samogłoski połączone w jedno brzmienie, i za takie uważają następujące: ay, ey, iy, oy, óy, uy, yy, ia, ią, ie, ię, io, iu, i trójgłoski, iay, iéy, iau; jednakże dawniéj Grzegorz Knapski [...], a za naszych czasów Alojzy Feliński [...], utrzymują, że w wyrazach polskich nie masz dwugłosek oprócz au, w miauczy.
Kiedy przecież zważymy, że te wszystkie jego dwugłoski i trójgłoski rodzą się z litery i; że takich, w którychby się zlewał w jedno zbieg innych samogłosek, wcale nic mamy.
Tu użyłem dwójsamogłoski i trójsamogłoski, wyrazów Felińskiego (str. XXVIII), zamiast dwugłoski i trojgłoski, gdyż ch, cz, i t. d. są także dwugłoski.
Trójgłosek, albo dwugłosek spieszczonych (tryftongów) trzy: jaj, jéj, juj, że się składają z trzech samogłosek, czyli raczéj samogłosek spieszczonych i j np. mijaj, mojéj, wojuj.
Wymawianie dwugłosek i trojgłosek.
Trójgłoska, i, lm. i, ż. gram. trzy samogłoski razem wymawiane; tak nazywano dawniéj dźwięki jaj, jej i t. d. gdyż mniemano, że j jest samogłoską.
Trójgłoska, i, lm. i głoska potrójna.