terminów gramatycznych online
wyraz wielozgłoskowy
Język: polski
- Abecadło: Br/1848
- Alfabet. Wymawianie samogłosek. Wymawianie spółgłosek: Ryk/1850
- Część I. O głoskach czyli literach w ogólności...: Mucz/1825
- Nauka I. O wyrazach, zgłoskach i głoskach: Sier/1838
- Nauka XII. O błędach w wymawianiu i pisaniu: Sier/1838
- O Iloczasie: Ant/1788
- O głoskach i dwógłoskach czyli o pisowni: Ant/1788
- Podział spółgłosek na twarde i miękkie oraz według narzędzi mownych. Zwątlanie samogłosek. Spółgłoski mocne, słabe i płynne. Pochylanie samogłosek: Czep/1871–1872
- Składnia: Kurh/1852
- Słownik, cz. II (P - Ż): SWil/1861
- Słownik, t. 7: T-Y: SW/1900-1927
- Słownik, tom IX (T-Wyf): Dor/1958–1969
- Słownik, tom VI. i ostatni (U-Z): L/1807–1814
- Wyobrażenie, pojęcie, wyraz, znaki pisarskie, głoska, zgłoska, podziały wyrazów: Czep/1871–1872
- Словопроизведенiе [Źródłosłów]: Grub/1891
Cytaty
A. Brzmi jak krótkié, i ściśnioné w wyrazach wielozgłoskowych kończących się na able, ach, acle, acy, ad, al, an, ancy, ant, ar, arch, ard, ary, ass, n: p: damnable wart potępienia, damneol.
[Wyrazy] wielozgłoskowé, czyli więcéj jak trzyzgłoskowé Zachowują iloczas wyrazow piérwotnych [...].
WIELOSYLABNY, WIELOZGŁOSKOWY, -a, -e, z wielu sylab, cf. wieloskładny [...].
Kilka głosek czyli liter połączonych z jedną samogłoską lub samogłoska sama czynią zgłoskę czyli syllabę; łączenie zgłosek jednych z drugiemi tak żeby cały wyraz tworzyły zgłoskowaniem czyli syllabizowaniem zowiemy. Stąd widzimy, że wyraz podług tego jak się z jednéj lub wielu zgłosek składa, jest jednozgłoskowym, dwuzgłoskowym, trzyzgłoskowym lub wielozgłoskowym, np.: i, ja, daj, by-le, gro-mo-wła-dny.
Nie trzeba tedy mieszać wyrazów wielozgłoskowych, czyli złożonych z 2ch lub więcéj zgłosek, z wyrazami złożonemi, które mogą być i jednozgłoskowe.
Jeżeli w pismie wyraz wielozgłoskowy przenosi się z jednego wiersza na drugi, tedy po zgłosce kończącéj wiersz, kładzie się krótka pozioma linijka zwana łącznikiem, który pisze się tak -.
Pospolicie zachodzi dowolność w przenoszeniu wyrazów wielozgłoskowych z jednego wiérsza na drugi; w czém aby łatwiéj ustrzedz się błędu, należy pilnie uważać na naturę spółgłosek przeciągliwych i nieprzeciągliwych, a razem przestrzegać względów grammatycznych i etymologicznych.
Wyrazy jednozgłoskowe są te, które się z jednéj zgłoski, wielozgłoskowe są te, które się z dwóch lub więcéj zgłosek składają.
y ma toż samo długie brzmienie w wyrazach jednozgłoskowych i na końcu wielozgłoskowych na fy, w których akcent przypada na trzecią od końca.
Lecz w wierszu wyraz wielozgłoskowy może mieć dwa przyciski, np. prā̒cujē̒my, które jednak powinny być od siebie oddzielone zgłoską bezprzyciskową.
Wielosylabny, Wielosylabowy, ob. Wielozgłoskowy.
Wielozgłoskowy, v. Wielosylabowy, v. Wielosylabny, a, e, p. z wielu połączonych zgłosek czyli sylab złożony.
Ze względu na ilość zgłosek wyrazy mogą być jednozgłoskowe, np. on […]; dwuzgłoskowe, np. je-dwab' […]; trójzgłoskowe: na-u-ka […]; wielozgłoskowe: na-u-czy-ciel […].
[…] Przeciwnie gdy wyraz dwózgłoskowy lub wielozgłoskowy skraca się przy odmianie o jednę zgłoskę, przez odrzucenie samogłoski końcowéj, otwarte pochylają się na ścieśnione […]; gdy jednak przy takiém skracaniu wyrazy samogłoska wypadnie przed mocną spółgłoską, lub płynnemi m, n, pochylanie zwykle nie ma miejsca [...].
По числу слоговъ слова бываютъ: односложныя jednozgłoskowe, двухсложныя dwuzgłoskowe, трехсложныя trzechzgłoskowe, многосложныя wielozgłoskowe, напр. cześć, рrа-wo, roz-są-dek, wy-ma-gany, Ne-a-po-li-tań-czyk.
Wielosylabny p. Wielozgłoskowy L. Wincenty zdobywa ś. na niewielosylabne leoniny rymowane, jakich w Mateuszu prawie niema. Lel.
Wielozgłoskowy «złożony z wielu (kilku) zgłosek, sylab; wielosylabowy» [...]. Długie okresy, natłaczanie w jednym zdaniu wyrazów wielozgłoskowych łub twardych, nienaturalne rozrzucanie tychże, utrudniają nadzwyczajnie naukę. Dz. Lit. Lw. 33, 1857. // SWil.