Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

participium praesentis (temporis)

Hasło w cytatach: part. praes., partic. praes., participia praesentis temporis, participium praes., participium praesentis, participium praesentis temporis, praesens
Język: łaciński
Dział: Morfologia (współcześnie)

Cytaty

Participium praesentis temporis seu activum umieiący seu per apocopen, quae frequentissima est umieiąc/umieiąca/umieiące. Sciens.

Participia apud Polonos sunt duplicia, praesentis videlicet temporis & praeteriti.

Tertiae Coniugationis Verba ná IO, zátrzymują swoje I. in tertia Plur. praesentis Indicativi, w cáłem Imperfectum i w Futurum Indicativi, tákoż in Praesente Coniunctivi, i participio praesente, i w Gerundium.

Ucześnictwa (Participia) terazniejszego (praesentis) czasu (temporis) są czyniące (sunt activa), cierpiące (passiva) i śrzednie (et media).

IMIESŁOWY (PARTICIPIA).

Czynny (Activium).

znający, a, e [...].

[Imiesłów] Teraźniejszy (praesens).

znając.

[Participium] Praesens. [Imiesłow] Teraźniejszy.

Imiesłów czasu teraźniejszego, a raczej dwa różne jego rodzaje, t. j. przysłówkowy czyli „współczesny" i odmienny czyli przymiotny. [...] Ten imiesłów zgadza się zupełnie z odpowiednim łacińskim i niemieckim participium praes., ale ma w języku naszym daleko obszerniejsze zastosowanie w praktyce.

W part. praes. -ąc -ący ma język starszy przeważnie jak dzisiejszy -ą-, ale spotyka się też -ęcy, w narzeczach niektórych konsekwentnie przeprowadzone, na odwrót jak w języku literackim.

Osobno zestawiam dalszą literaturę do sprawy końcówek gen. sg. i n. acc. pl. deklinacji na -ā, acc. pl. deklinacji na -o oraz n. sg. partic. praes. (por. przypisek do Hujera).