terminów gramatycznych online
sposób oznajmujący
Język: polski
- Czasowanie. Zaimek osobisty. Osobowanie. Liczbowanie. Rodzajowanie. Trybowanie: Czep/1871–1872
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
- Słowa: Desz/1846
- Słownik: Mon/1780
Cytaty
Modi verborum, sive conjugationum formae. Sposoby, czyli Tryby. Gramatyka Polska liczy ich tylko cztery, to jest 1. Modum indicativum, Sposob wskazujący, czyli oznajmujący. 2. modum imperativum, sposob rozkazujący. 3. modum optativum, sposob żądający. 4. modum infinitivum, sposob nieograniczony, czyli bezokoliczny. Łacińska ich więcej rachuje, jako to: modum Conjunctivum, Subjunctivum, Gerundivum, Potentialem etc.
Trybów jest w polskim języku 4:
1wszy: Bezokoliczny (Infinitivus), [...].
2gi: Oznajmujący (Indicativus), przedstawia on czynność w sposobie oznajmiającym, np. znam, znałem, znałem był, będę znał.
W słowach różne są odcienie sądu: raz tylko twierdzimy: że coś było, jest lub będzie; i to nazywa się po grammatycznemu mówić w sposobie (trybie) oznajmującym.
Sposób oznajmujący wystawia stan lub działanie już najawne, przeto téż wprost przysądzone pewnemu podmiotowi; np. Dusza jest. Uczeń pisał.
Sp. ozn.
Tryb czyli sposób oznajmujący wyraża rzeczywistą czynność podmiotu, t.j. taką czynność, która się przezeń odbywa w istotnéj rzeczywistości, bez żadnych zastrzeżeń, wątpliwości, zależności […].