Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

sposób niedeterminujący

Hasło w cytatach: niedeterminujący, sposob niedeterminujący
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)
  • Część druga. O częściach dyskursu: Duch/1699
  • II. Początki polskiej terminologii gramatycznej. Od Odrodzenia do czasów saskich: Kor/1961
  • Traktat II. O częściach dyskursu: Dąb/1759

Cytaty

Sposoby zowią się.

Skazujący, rozkazujący, żądający, przyłączájący, niedeterminujący, lub nieograniczony.

Indicativus, imperativus, optativus, subjunctivus, infinitivus.

Indicatif, impératif, optatif, subjonctif, infinitif.

Nieograniczony sposob, lub niedeterminujący reprezentuje ákcyą słowá, nie znacząc áni czásu, áni osobę, áni liczbę, jáko to [...] lire, czytáć.

Przekładánie jest cząstka mowy ktora się imionom i namiestnictwom przekłáda dla lepszego ich okoliczności opisania, kłádą się tákże i przed słowámi ktore powinne bydź w nieográniczonym lub niedeterminującym sposobie, jáko to, j'ai quelque chose à vous dire, mam WMści co mowić.

Akcyja może bydź uczyniona piącią sposobami, jako to skazując, rozkazując, żądając, przyłączając, niedeterminując, a te sposoby zowią się.

Skazujący, roskazujący, żądający, przyłączający, niedeterminujący, lub nieograniczony.

Indicativus, Imperativus, Optativus, Subjunctivus, Infinitivus. Indicatif, Imperatif, Optatif, Subjonctif, Infinitif.

Nieograniczony sposob, lub niedeterminujący reprezentuje akcją słowa, nie znacząc ani czasu, ani osoby, ani liczby; jako to, êcrire, pisać, lire, czytać; croire, wierzyć. Nie może znać w ktorym czasie ta akcyja pisania, i czytania, i wierzenia powinna być uczyniona, ani ktora osoba ma ją uczynić.

Nie spełniała tych postulatów nie w tym zresztą celu wydana gramatyka F. Menińskiego. Zrealizował je dopiero F. D. Duchênebillot.

Terminologia [...].

Coniugatio — koniugacyja, złączenie (s. 63): verbum activum — czyniące, passivum — cierpiące, modus indicativus — sposób skazujący, coniunctivus — przyłączający, złączający (s. 65), imperativus — rozkazujący, infinitivus — niedeterminujący, nieograniczony.