Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zaimek dzierżawny

Hasło w cytatach: dzierżáwné zaimki, zaimki dzierżawne, zaimki dzierżáwné, záimki dzierżawne
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)
  • Cz. II. O słowach osobno wziętych: Gddk/1816
  • II. Początki polskiej terminologii gramatycznej. Od Odrodzenia do czasów saskich: Kor/1961
  • O etymologii: Mal/1700
  • Zebranie krótkich nauk. Jako te części mowy zgadzać się powinny (O syntaxie): Dąb/1759

Cytaty

Zaimki [...] Dzierżáwné po Fr. Possessifs, któré znáczą dzierżáwę, jako mój, twój, swój [...].

Dzierżáwne zaimki nie odmięniáją spadków, tylko trzebá postrzégáć, że któré máją w miánującym spadku ártykuł determinowány [...]. náp. le mien mój [...]; któré zaś w Mianującym nie mają artykułu, jako mon ton son [...].

Imioná istotne wszelakie, położone z Záimkámi dzierżawnemi nie przyjmują ártykułow, tylko ná znak Rodzącego i Oddalającego mają partykułę de; miásto Dającego záś partykułę á w obu liczbach [...].

Zaimki w Francuzkim języku są sześciorakie. 1. Osobiste, 2. Dzierżawne, 3. Skazujące, 4. Względne, 5. Pytające, 6. Nieograniczone.

Wszystkie zaś te, albo się łączą z inną jaką częścią mowy, i nazywają się Łączące, alboli też nie łączą się z żadną częścią mowy, i nazywają się Ogólne.

Przeprowadzona jej krytyka w stosunku do Duchênebillota budzi ciekawość, jak wyglądała ona u samego Malickiego, bo każe się spodziewać u niego i pod tym względem szeregu zmian.

Terminologia. Litera vocalis — wokala [...].

Nomen substantivum proprium — imię istotne [...], pronomen personale — zaimek osobisty, reciprocum — w sobie samym cofający znaczenie, demonstrativum — pokazujący, possessivum — dzierżawny, relativum — przypominający, na pamięć odnoszący, relatyw (s. 195), infinitum — niedeterminowany.

W gramatyce tej [B.K. Malickiego] zasługują na uwagę liczne neologizmy, choć w postaci pożyczek: casus accusativus — akuzatyw, localis — pozytyw, modus infinitivus — infinityw. Jest jednakże i wielka osobliwość w ówczesnej terminologii nie odbiegającej w swym typie od najstarszej szesnastowiecznej, mianowicie neologizm rodzimy: pronomen — zaimek. Warte też podkreślenia są dalsze przydawki przymiotnikowe: pronomen possessivum — zaimek dzierżawny, stopień najwyższy.