Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

pronomen possessivum

Hasło w cytatach: possesiva, possessiva, possessivum, pronomen possessiuum, pronomina possesiva, pronomina possessiva
Język: łaciński
Dział: Części mowy (współcześnie)

Cytaty

Quot sunt [Pronomina] Possesiva? Quinque: Meus, Tuus, Suus, Noster, et Vester. Cur dicuntur Possessiva? Quia possessionem [id est, proprietatem] significant: Ut, Nemo rapiet oves meas è manibus meis.

[Ile jest [zaimków] dzierżawczych? Pięć: "meus" ('mój'), "tuus" ('twój'), "suus" ('jego, swój'), "noster" ('nasz') i "vester" ('wasz'). Dlaczego nazywają się "dzierżawcze"? Dlatego, że oznaczają posiadanie (tj. własność), np. "Nemo rapiet oves meas e manibus meis" ('Nikt nie będzie wyrywał moich owiec z moich rąk').]

Item [pronomina] possessiva finita ad aliquid dicta ex utraque parte singularia. Generis masculini, Meus mei meo meum ô mi à meo.

Jeszcze posiadájące zámierzone ku czemu mowione z obu stron máłej liczby. Rodzáju męskiego/ Moj mego mojemu mego o moj od mego.

Possessiva. Co nam posiedzenie známionują.

[Pronomina] possessiva quoque moy/ twoy/ swoy/ meus, tuus, suus more adiectivorum declinantur.

Item [pronomina] possessiva finita ad aliquid dicta ex utraque parte singularia. Generis masculini, Meus mei meo meum ô mi à meo.

Jeszcze posiadájące zámierzone ku czemu mowione z obu stron máłej liczby. Rodzáju męskiego/ Moj mego mojemu mego o moj od mego.

Wie vielerley sind die Vornennwörter? Secherley. 1. Sind die / so auff eine gewisse Person weisen [Demonstrativa] Ja ich / Ty du / Ten dieser / In der / Ow Jener. 2. Die auff das vorhergehende wort sehen [Relativa] als: On Er. Ten der. Tenże derselbige. Ktory welcher. 3. Die umb etwas fragen [Interrogativa] als: Kto wer / Ktory welche / wieloráki? wie vielerley? jáky waserley. 4. Welche eine Besitzung bedeuten / [Possessiva] als: Móy Mein / Twóy dein [...]. Moyski das für mich ist [...] 5. Die so sich auff die Dritte allernächst vorhergegangene Peson ziehen [Reciproca] als: On Er / jego Sein / swoy dein/mein. 6. Endlich welche ein Volck / Vatterland / oder Párthey bedeuten / [Gentilia] als: Nászyniec unser einer / wászyniec euer einer.

[Ile jest rodzajów zaimków? Sześć. 1. Odnoszące się do pewnej osoby [Demonstrativa], np. Ja ich / Ty du / Ten dieser / In der / Ow Jener. 2. Patrzące na poprzedzający wyraz [Relativa] np.: On Er. Ten der. Tenże derselbige. Ktory welcher. 3. Pytające o coś [Interrogativa] np.: Kto wer / Ktory welche / wieloráki? wie vielerley? jáky waserley. 4. Oznaczające posiadanie / [Possessiva] np.: Móy Mein / Twóy dein [...]. Moyski das für mich ist [...] 5. Odnoszące się do osoby trzeciej występującej tuż przed [Reciproca] np.: On Er / jego Sein / swoy dein/mein. 6. Oznaczające naród, ojczyznę lub stronę (partię) / [Gentilia] np.: Nászyniec unser einer / wászyniec euer einer.]

DE PRONOMINE [...] Przedziałow namiestnictw są pięć, Personalia Osobiste, Demonstrativa Pokázujące, Interrogativa Pytájące, Relativa Przypominające ábo powtarzájące, Posssesiva Osiadłość znáczące.

Pronomina Possessiva z obiemá ártykułámi, to jest skończonym jáko i nieskończonym się stáczają [...].

Significationes sex: Demonstrativa, ut ia ,ty, on, ten cum suis compositis, Relativa, ten, on, ktory; Reciproca swoy et siebie; Interrogativa kto, ktory, co, czyy; Possessiva moy, twoy, swoy, nász, wász; Gentilia, nászyniec, wászyniec.

Sechs Significationes oder Bedeutungen. Demonstrativa, ja, ty, on, ten, mit ihren Compositis. Relativa, ten, on, ktory, Reciproca, swoy, und siebie: Interrogativa, kto, ktory, co, czyy. Possessiva moy, twoy, nasz, wasz, Gentilia naszyniec, waszyniec.

[Sześć znaczeń: demontrativa ja, ty, on, ten z ich złożeniami. Relativa, ten, on, który, reciproca, swój i siebie: interrogativa, kto, który, co, czyj. Possessiva mój, twój, nasz, wasz, gentilia naszyniec, waszyniec. ]

Pronomina. [...] Possessiva, Meus, Tuus, Suus, Noster, Vester i Adj. Cuius.

Pronomina: Mein/ dein/ sein/ unserig ewrig wyrażaią rzecz dokogo, lub czego należącą. Łacinnicy nazywaią ie Possessiva.

Pronomina, Zaimki. [...] possessiva, dzierżące.

Pronomina, Zaimki. demonstrativa, pokazuiące. impropria, niewłasne. interrogativa. pytaiące. personalia, osobiste. possessiva, dzierżące, reciproca, sciągaiące się. relativa, skazuiące.

Jeszcze się dzielą (Dividuntur) zaimki (Pronomina) na Pokazujące (in Demonstrativa), Odnośne (Relativa), Odwrotne (Reciproca), Pytające (Interrogativa), Dzierżące (Possesiva). Pokazujące, Я, ты, онъ, самъ, сей ten, тотъ ów. Odnośne: которой który, кой co za, оный ten to. Odwrotne: себя siebie. Pytające: чей czyj, кто, кой co za, которой który. Dzierżące: мой, твой, свой, нашъ, вашъ.

  1. Zaimki dzierżawcze (Possesiva) Mój, moja, moje: meus, mea, meum.

Pronomina, zaimki. demonstrativa, skazuiące. impropria, niewłasne. interrogativa, pytaiące. personalia, osobiste. possessiva, dzierzawcze. reciproca, zaimkowe. relativa, względne.

Das Possessivum swoy, ia, ie.

[Zaimek dzierżawczy swoy, ia, ie.]

DZIERŻAWCZY, a, e, od dzierżawcy, [...]. Gramm. zaimki dzierżawcze, pronomina possessiva. Kpcz. Gr. 1, 26. ob. dzierżawne Tr.

DZIERŻAWNY, a, e, od dzierżenia czyli dzierżawy, [...]. Zaimek dzierżawny, pronomen possessivum. Tr. ob. dzierżawczy.

Zaimki dzielą się na sześć gatunków:

1) Na osobiste (personalia), np. ja, ty, on [...].

4) Na dzierżawcze (possessiva), np. mój, twój, swój, nasz, wasz.

[Pronomina] Possesiva. [Zaimki] Dzierżawcze.

Zaimki dzierżawcze (possessiva), [...] wyrażają, w czyjém posiadaniu czyli dzierżeniu rzecz jaka się znajduje. Takimi są: mój, twój, nasz, wasz, swój.

Wszelkie zajimki oznaczające osobę 3cią dzielą gramatycy według jich znaczeniá jak następuje: 3. Zajimki dzierżáwcze (pronomina possesiva), zostające w etymologicznym związku z zajimkami tak osobistemi, jak i ze zwrotnym, jako to: mój, tvój, svój, nas, vas. Te zajimki, przydáwane do rzeczowników, oznaczają włásność czyli dzierżenie lub náleżytość rzeczy do jednéj lub do kilku osób [...]. Zajimek tedy svój jest zwrotny, dzierżáwczy i może oznaczać włásność każdéj ze trzech osób [...].

Te obydwa rodzaje zaimków są rzeczownymi zaimkami osobistymi. Przymiotne osobiste nazywają się inaczéj:

  1. ZAIMKI DZIERŻAWCZE (possessiva), ponieważ wyrażają, w czyjém posiadaniu czyli dzierżeniu rzecz jaka się znajduje. Takimi są: mój, twój, nasz, wasz, swój.

Possessiva, p. zaimki.

Zaimki (pronomina) - wyrazy zastępujące imiona i przysłówki: [...] C. ★Osobowe (personalia), np. ja, ty, ★zwrotne (reflexiva), np. się, ★dzierżawcze (possesiva), np. mój, ★wskazujące (demonstrativa), np. ten, ★względne, np. który, ★pytające (interrogativa), np. kto?, ★nieokreślone, nieoznaczone (indefinita), np. ktoś.