Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przemiany deklinacja

Hasło w cytatach: przemiana, przemiany imion
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)
  • Część druga. O częściach dyskursu: Duch/1699
  • II. Początki polskiej terminologii gramatycznej. Od Odrodzenia do czasów saskich: Kor/1961
  • O nauce dobrego pisania i czytania: Lub/1778
  • Traktat II. O częściach dyskursu: Dąb/1759
Definicja współczesna

Deklinacje

Cytaty

Deklinácye lub Przemiány Imion przez spadki.

Deklinacye lub przemiany Imion przez spadki.

Imie, (Nomen), Zaimek (Pronomen), Słowo (Verbum), Uczestnictwo (Participium) [...] skłaniają się spadkami, albo sprzegają się Osobami; (Declinantur per casus, vel coniugantur per modos et tempora). Reszta cztery tym przemianom nie podpadają.

Podobne zatrudnienie w używaniu liter Е. i Ѣ. zachodzi [...] we wszystkich dawających spadkach małej liczby, w przekładalnych małej także liczby pierwszego skłonienia i drugiego (in omnibus dativis casibus numeri singularis primae, in casibus praepositionis etiam numeri singularis primae declinationis et secundae) procz kończących się na I. [...] jednak w sylabach, przemianom nie podległych, żadnych przepisow pokazać niemożna; пѣна, piana, сѣно, siano.

Nie spełniała tych postulatów nie w tym zresztą celu wydana gramatyka F. Menińskiego. Zrealizował je dopiero F. D. Duchênebillot.

Terminologia [...].

Declinatio — deklinacyja, przemiana: genus masculinum — rodzaj męski, femininum — białogłowski, numerus singularis — liczba mała, pluralis — wielka, casus nominativus — kazus, spadek mianujący, genetivus — rodzący, dativus — (od-, s. 32) dawający, accusativus — oskarżający, vocativus — wzywający.