Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

tempus praesens

Hasło w cytatach: praesens, praesens tempus
Język: łaciński
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

Wszytkie swoie verba simplicia Primitiva, in primâ Indicativi, praesentis temporis, personâ, Niemcy pospolicie wymowiáią/ y po jedney/ y o dwuch syllabach/ ták: Ich red ábo/ Ich rede mowię. [...] wszytkie Verba Niemieckie/ we wszytkich Modis, Temporibus et Personis, máią przed sobą záwsze swoie Pronomina Personalia.

Wie viel sind Tempora in verbis? Fast nur 4. Praesens das von gegenwertiger Zeit redet als: czuię Ich fuhle. [...] Perfectum, das von verlauffener Zeit redet/ Pámiętałem Ich habe gedacht. Plusqvamperfectum, daß von lengstvergangener Zeit redet/ pámiętałemci był Ich hatte gedacht. Futurum, das von zukünfftiger Zeit redet/ das ist zweyerley [...]

Nic łatwiejszégo nad tę regułę, że Słowa niedokonané, mają tylko czasy niedokonané, jakié są: 1. teraźniejszy (praesens) 2. przeszły niedokonany (preateritum imperfectum) 3. czas zaprzeszły niedokon. (plus quam perfectum) którégo my włáściwie nié mámy, ale go robimy przez dodanié do czasu przeszłego, Słowa posiłkowego był: 4. czas przyszły niedokonany (futurum primum) który także składamy z posiłkowego Słowa będę lub mám, np. mieć będę lub będę miáł, lub mám miéć &c. 5. tryb rozkazujący, czy z naléganiém, czy bez nalégania, np. miéj, miéjże[...]

Czasów jest:

1) w trybie oznajmującym cztery, to jest: [czas] teraźniejszy (Praesens), np. znam; [czas] przeszły (Preteritum), np. znałem; [czas] zaprzeszły (Plusquamperfectum), np. zna­łem był, i [czas] przyszły (Futurum), np. będę znał albo znać będę i t. d.

(MODUS INDICATIVUS).

(tempus praesens).

mówię [...].

Teraźniejszy, praesens.