terminów gramatycznych online
cognomen
Język: łaciński
- O sposobie pisania nazwisk cudzoziemskich (J. Mroziński): Rozp/1830
- Słownik: Kn/1621, Bart/1544 , Kn/1644 (I wyd. 1626)
Cytaty
PRZEZWISKO 'przydomek; imię własne' agnomen est nomen, quod alicui imponitur ab eventu, ut Scipio dictus est Africanus, quia Africam subiugavit et Pilatus dr Pontius ab insula, que dr Pontus {Przezwisko cognomen idem} R b2v; przezwisko cognomen est commune nomen totius cognationis R g7; przezwiskiem wezwać prenomino,-are i. prenomine vocare vel prenomen imponere R S2v. Zob. PRZEZYWAĆ.
Cognomen Graecis ἡ ἐπωνυμία [hē epōnymía], et τὸ ἐπώνυμον ὄνομα [tò epṓnymon ὄnoma]. quasi additum ad nomen. Itemque ἡ προσωνυμία [hē prosōnymía] & τὸ παρωνύμιον ὄνομα [tò parōnýmion ónoma], quasi denominativum. Post Nomen ponitur, familias discernens ex virtute, aut vitio aliquo tractum, aut hereditarium, aut à maioribus acceptum, ut Scipio: Cicero. aut propria virtute vitiovè partum. Et hoc posterius Agnomen dixêre Latini. ut Africanus vel Pater patriae. [...] Fateor Agnomen cum Cognomine à Cicerone confundi: illud quoque concendo, aliquos tria ta[n]tùm nomina habuisse, aliquos etiam quinque & quod uni erat praenomen, hoc alteri nomen vel contrà: tamen haec distinctio utilis est, ut in exemplis duobus Ciceronis & Scipionis vides & priscis non penitus ignota: multisque recentioribus eruditis viris non discplicet.
Przézwisko człeká káżdego do własnego imienia przydáne. Cognomen generis, sapientis, Crassi, divitis, hereditarium, ex contumelia Cic.| Cognomen paternum Horat. [...] | Agnomen Cic. | Agnomen gentium Ovid. | Agnomentum ei Charon Apule. Appellationes hom[i]num praesertim illustrium virorum quatuor ponunt. Caris. Diomed. Priscian. Donat. & alij veteres Grammatici. Praenomen, Nomen, Cognomen, & Agnomen. ut Pub. Cornel Scipio. African.
Cognōmen. Názwisko. Przezwisko 2. 3. [...]
Cognomine. Przézwiskiem.
Dla dokładniejszego oznaczenia osoby, przyjęli Rzymianie kilka rodzajów nazwisk: z trzech imion Publius Cornelius Scipio, piérwsze, praenomen, było imieniem osoby; drugie, nomen, nazwiskiem szczepu (gentis); trzecie zaś, cognomen, nazwiskiem rodu (familiae).