terminów gramatycznych online
coniunctio copulativa
Język: łaciński
- Coniunctio: Don/1649, Don/1595
- Część II. O wykładaniu. & 1. O znamionach grammatycznych (słowniczek łacińsko-polski): Gott/1794
- Część II. O etymologii. O terminach grammatycznych (słowniczek łacińsko-polski): Gott/1766
- Część II. O wykładaniu. § I. O znakach grammatycznych (wykaz terminów, łac. - pol.): Gott/1774
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- De Coniunctione: DonCul/1560
- De Etymologia: Mora/1592
- De PARTIBUS ORATIONIS: Malcz/1687
- De Praepositione: Men/1649
- De coniunctione: Vol/1612
- Die Wortforschung [Etymologia] Słowa wykładająca nauka: Gut/1669
- Dodatek trzeci: Szum/1809
- Etymologia: Rot/1616, Woy/1690, Raph/1698
- Particulae Inflexibiles: Cell/1725
- Syntaxis: Stat/1568
- Słownik: Mącz/1564 (war. B), Kn/1621, Bart/1544
Cytaty
ZŁĄCZENIE [...] – gram. coniunctio złączenie, copulativa złączająca R h3v (md); spojenie, złączenie coniunctio est quedam pars orationis indec<linabilis> R h3v; Spojenie, złączenie coniunctio RN (wykl. przednia); wypełniające złączenie expletiva coniunctio R X5v (md). Zob. ODŁĄCZENIE, ROZŁĄCZENIE.
Da [coniunctiones] copulativas? ut et, que, quoque, at, atque, ac, ast.
[Złączenia] złączájące.
Et, Coniunctio copulativa, significat, I.
Differentiam A et I coniunctionum copulativarum vide in Etymologia.
Quid est [Coniunctio] Copulativa? Quae copulat tàm sensum, quàm verba. Ut, Noctes atque dies patet atri Ianus Ditis [We dnie i w nocy drzwi piekielne stoją otworem.]
Złączeniu wiele przypada? Troje. Ktore? Moc, wyobráżenie i rząd. Mocy złączenia wiele kształtow ma? Pięć. Ktore? Złączájące, roździelające, wypełniájące, przyczynę dájące i potwierdzájące.
Coniunctioni quot accidunt? Tria. Quae? Potestas, figura et ordo. Potestasconiunctionum quot species habet? Quinque. Quas? Copulativas, disiunctivas, expletivas, causales et rationales.
(Coniunctiones) copulativae sunt: A, y et, Teʃʒ etiam, y/y tam, quam, Ták, iákto y cum, tum.
DE CONIUNctione. Von der Conjunction. Was ist denn bey der Conjunction zu mercken?Copulativae. Die eine Rede gleichsam verbinden.
Złączájący. Connexivus Gelli. Connexiva coniunctio. | Copulativus: copulativa coniunctio Carisi. Priscian. [ὁ συνεκτικὸς [ho synektikòs], συναπτικὸς [synaptikòs]], ὁ συνερκτικός [ho synerktikós].
Coniunctiones copulativae sunt y, a/ et differunt tamen quod a latius extendatur quam y.
Coniunctio quid est? [...] Potestas coniunctionum quot species habet? Quinque. Quas? Copulativas, disiunctivas, expletivas, causales, et rationales. Moc złączenia wiele kształtow ma? Pięć. Ktore? Złączájące/ roździelájące/ wypełniájące/ przyczynę dájące/i potwierdzájące. Da copulativas, ut et, que, at, atque ac, ast, quoque.
Daj złączájące/ jáko i/i ále też/ i/ ále/ i też.
Das VII. Capitel Von dem Fügeworte (DE CONJUNCTIONE) [...] Wie viel sind Bedeutungen bey dem Fügeworte? Achte. I. Welche beydes die Wort und die Sache zusammen fügen. [Copulativae] als: y und / też auch / tákże. [...] II. Welche die Sache voneinander absondern / [Disjunctivae] sind unter andern diese: ábo entweder niż denn. III. Welche eine solche Rede setzen so der nechst vorhergehenden zuwider [Adversativae] Lecz / ále aber [...]. IV. Die jednigen welche eine Ursach bedeuten [Causales] sind folgende / alß: Abowiem / bowiem bo/ denn [...]. V. Die auß denen vorhergestzten Ursachen eine Schlußrede machen [Ratiocinativae] als: Záczym als /dla tego derowegen/ darumb. [...] VI. Die etwas nachlassen oder zugeben [Conceßivae seu Approbativae] das jenige was der vorhergehenden Red zuwider / als: wprawdzie in warheit/ warlich/ lubo wie wol / luboć to / ob wol. VII. Die das vorhergehende erklären (Explantativae) als: miánowićie vornemlich / zwłaszczá / osobliwie sonderlich / jákoto als / ná przykład zum Exempel/ ábo oder. VIII. Die eine Rede mit einem gewissen Beding aussagen [Conditionales] als: Jeśli jeżeli / wo / wo nicht / oprocż żeby es sey denn [...].
DE CONJUNCTIONE. Bey der Conjunction ist nichts mehr zu mercken/ als die Significationes, oder Bedeutungen welche sind: Copulativa, so ein Ding an einander binden: A/ y/ und tesż auch/ Ták/ Jáko/ so/ als.
Coniunctiones copulativae sunt: i et, też etiam.
Es giebet mancherley Conjunctiones, denn es sind Copulativæ: als i, und, tez, auch Disjunctivæ: als abo, oder, lub, lubo, bądz, entweder [...], Adversativæ: ale, sondern, zas, aber [...]. Causales: bo, bowiem [...]. Conditionales: iezeli, wenn, tylko, byle, wenn nur. Rationativæ: przeto, przetoz, więc [...].
[Coniunctiones] Copulativae: i, też: jáko, Et, ac, atque, etiam, que Encliticum, quoque, item, simul, cum - tum, tam - quam: nec, neque, ani, ni też.
Conjunctiones, Łączenia. Copulativae, złączaiące.
Conjunctiones, Łączenia. Copulativæ, złączaiące. Adversativæ, sprzeciwiaiące. Causales, przyczynę znaczące [...].
Conjunctiones, spoyniki. copulativæ, spaiaiące. adversativæ, sprzeciwiaiące. causales, przyczynę znaczące. exclusivæ, wyłączaiące. concesive. pozwalaiące. conditionales, warunkowe. ordinativæ, porządkowe. illativæ, wnioskowe.
Spojniki, z powodu rozmaitego znaczenia swego, dzielą się na 12. następujących gatunków:
1) Początkowe (praepositivae), które się pospolicie na początku okresów kłaśdź zwykły, jako to: równie jak, chociaż, choć, lubo, ponieważ, gdy.
2) Środkowe (postpositivae), kładą się one pospolicie w środku okresów, jako to: więc, przeto, zatym.
3) Złączne (copulativae), złączają one albo kilka obiektów w jeden okres, albo kilka okresów w jeden period: i, też, lecz, jako też, oraz, nie tylko, prócz tego.
Złączny, copulativus.