Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

składanie słowo składane?

Hasło w cytatach: skłádánie
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)

Cytaty

Daj tych skłádánie, jáko: ja sam, ciebie sámego, siebie sam, sobie sam, tám, ondźie, támże, ondzie, tenże, táże, toże.

Da horum composita, ut: egomet, tuimet, suimet, sibimet, illic, istic, illiccine, isticcine, hiccine, haeccine, hoccine.

Da horum composita: ut egomet, tuimet, suimet, sibimet, illic, istic, illiccine, isticcine, hiccine, haeccine, hoccine.

Daj tych skłádánie: jáko ja sam/ ciebie sámego/ siebie sam/ sobie sam/ tám/ ondźie/ támże/ ondzie/ tenże/ táże/ toże.

P. Co przydaje w składaniu prepozycja prze? O. Prze właśnie jak przez częstokroć wyraża ciągnącą się odmianę miejsca, lub jej zakończenie, jako: przechodzę się, [...] często dodaje się pierwszemu lub trzeciemu stopniowi komparacyi powiększając ich znaczenia, jako: przesławny, przenajświętszy. Przydaje się też temu imieniowi Istotnemu: Bog, tak: prze-Bog.

P. Co wyraża w składaniu prepozycja roz? O. Albo oddalenie czego bądź w dobrym, bądź w złym sensie, jak: rozpraszam, rozganiam, albo przedzielenie, jak: rozrzynam, rozdzieram, albo (: co najczęściej przypada) obszernie czego czynienie, jako: rozprzestrzenianie, rozpościeram się, rozgadał się ettc.

Znaczenie Przekładań rozłączających się w słowach składanych. P. Ktore przekładania rozłączające się składają się z inszemi słowami, i co w tym składaniu znaczą?

Na końcu także słow to samo zachować potrzeba, à nadto, składanie słow, np. kąt, nie kąd; bo się mowi kąta. Przeciwnie: zkąd, nie skąt; bo sie mowi zkądeś.