gerundium

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Sty/1675
• Cell/1725
• Gott/1762
• Gott/1766
• SzyGram/1767
• SzyPocz/1770
• Kop/1785
• Gott/1794
• Gddk/1816
• Łaz/1861
• Oż/1883

INFINITIVUS praesens Havēre mieć [...].

Gerundium, D' havere, dla mienia, ad havere mieć, havendo májąc.

Gerundia i Supina u Polaków nie mász, miásto onych zázywają pewnych słow i Imion, czego się doczytasz w Coniugácyach, Włoszi záś miásto nich zázywáją sposobu nieskończonego z pártykułámi di, a, da [...].

[...] Włoszy nie uzywáją tylko nágradzają to, Gerundio in do [...].

Ve, i ce, zwykły się inszym cząstkom przekłádać. Leć po nieográniczonym sposobie, Gerundium, i po uczęstnictwie mogą podczás być położone jáko to. Per diruelo mówiąc wam [...].

Ve, i ce, zwykły się inszym cząstkom przekłádać. Leć po nieográniczonym sposobie, Gerundium, i po uczęstnictwie mogą podczás być położone jáko to. Per diruelo mowiąc wam [...].

Tertiae Coniugationis Verba ná IO, zátrzymują swoje I. in tertia Plur. praesentis Indicativi, w cáłem Imperfectum i w Futurum Indicativi, tákoż in Praesente Coniunctivi, i participio praesente, i w Gerundium.

Do Infinitivum dodawszy zu/ do: abo von/ od: abo mit/z: będźie Gerundyum abo też Supinum.

Czasow iest pięć: Czas Teraznieyszy, Czas przeszły niedoskonały, czas przeszły doskonały, Czas przeszły więcey niż doskonały, Czas przyszły. Supinum y Gerundia.

Gerundia Będąc, bywszy. Uczestnictwa Czas teraźn: będący, będąca, będące. Czas przyszły: mający być, mająca być, mające być.

P. Jak się formuje Participium czasu teraźniejszego? O. Dodawszy do Gerundium pierwszego literę y, jako: czytając, czytający. P. Jak się formują Participia czasów przeszłych?

P. Ktore Gerundia i Participia Rodzącym cieszą się spadkiem?

Gerundia. Będąc. Bywszy.

Tenże sam Spadek mają Gerundia, Uczestnictwa, i Przysłowia od Imion wzwyż wyrażonych pochodzące.

Są u nas Imiésłowy osobliwé, na ąc i szy zakończoné, któré się nié odmiéniają ani przez Rodzaje, ani przez Liczby, ani przez Przypádki, i są na ksztáłt Łacińskiégo Gerundium zakończonégo na di, do, dum, tudziéż Supinum na um, u.

Tempus, czas. præsens, terażnieyszy. præteritum imperfectum, przeszły niedokonany. præteritum perfectum, przeszły dokonany. præteritum plusquamperfectum, zaprzeszły. futurum, przyszły. supinum, imiesłów. gerundia, imiesłów osobliwy.

Gerundium. [...] en punissant [karząc].

[...] Gdy po rzeczowniku czasownikowym następuje 2gi p. podmiotu osobowego, zastępujemy go zawsze przymiotnikiem dla odróżnienia go od 2go p. przedmiotowego, np. rodzice wychowują, rodzicielskie wychowanie (nie: wychowanie rodziców) […]. Tu należy 2gi p. rzeczownika czasownikowego, tj. czasownik zamienia się na rzeczownik i kładzie się w 2gim p., gdy się nim przymiot czyli jakość wyraża; nie zamienia się zaś na rzeczownik, lecz kładzie się w trybie bezokolicznym, gdy się nim cel wyraża, co ma lub nie ma być zrobione. W staréj polszczyźnie używano w tym razie tylko trybu bezokolicznego, używanie zaś rzeczownika jest naśladowaniem łacińskiego gerundium, przeto zwyczajem niezupełnie powszechnym, np. Nasze tłomaczenia i używanie języka francuskiego pozbawiły nas może najpiękniejszéj cechy języka naszego, cieniowania wyrazów przyimkami i dobranemi przymiotnikami, na które już baczni nie jesteśmy, a które w Kochanowskim dodają wagi i dobitności wyrazom [...].

Andraszek Edm. Kdz [Edmund] powiada. "Przy takiej obfitości języka polskiego, a niedostatku łacińskiego, udano się do jimiesłowów, które gdy nie mają przy sobie przypadku drugiego, kładą się w rodzaju nijakim, jak rzeczowniki i nabywają się jimiesłowami osobliwemi (gerundia); gdy zaś mają przy sobie przypadek drugi, są jimiesłowami zwyczajnemi (participia)".