terminów gramatycznych online
supinum
Język: polski, łaciński
Cytaty
Gerundia i Supina u Polaków nie mász, miásto onych zázywają pewnych słow i Imion, czego się doczytasz w Coniugácyach, Włoszi záś miásto nich zázywáją sposobu nieskończonego z pártykułámi di, a, da [...]
Supina i Gerundia, czyli Imiesłowy warunkowe.
Przede wszystkiém spotykamy słowo w koniugacyi w postaci rzeczownika, zatrzymującego zresztą swoję czasownikową właściwość; np. widzieć, czynić, stać. Nazywamy formy takie bezokolicznym wyrazem słowa (infinitivus), a w pewnych razach także Supinum.
Oprócz wyrazu bezokolicznego czyli infinitiwu mamy też w języku naszym Supinum. [...] To jest, widzieć, słyszeć itd. wtedy jest zawsze supinum, kiedy się daje rozłożyć na jest do widzenia, ku widzeniu, żeby widzieć [...] jak łacińskie visum, visu. Na przykład mamy supina w następujących zdaniach: „tam już dostać wody zdrowéj" (Pol); — tego tu nie kupić, nie dostać.
Przedewszystkiém spotykamy słowo w koniugacyi w postaci rzeczownika, zatrzymującego zresztą swoję czasownikową właściwość; np. widzieć, czynić, stać. Nazywamy formy takie BEZOKOLICZNIKIEM (infinitivus), a w pewnych razach także SUPINUM.
Tego wyrazu imiesłów użyliśmy tutaj w znaczeniu obszerniejszém, obejmujemy w téj nazwie bowiem i Bezokolicznik, tudzież zapomniane już w dzisiejszym naszym języku Supinum.
Przeciwnie rzeczowniki participialne posługiwały się tu jedynie końcówką tematową i i u. I-tematy były Bezokolicznikiem, np. biti, bici, dziś bić. U-tematy miały znaczenie zapomnianych już dziś Supinów, np. bitu, starosł. bitъ. [...] I jedne i drugie wyrażenia, tak biti, jak bitu, były to substantiva abstracta nijakiego rodzaju.
Skądinąd dowodzi założenia mojego i to, że wszakże i ze Supinów mamy bezpośrednie substantiva verbalia [...].
§. 752. Odrębnego zgoła rodzaju jest użycie bezokolicznika w zastępstwie dziś już nieużywanego i zgoła zapomnianego Supinum [...]. Nie są to oczywiście pod względem formy swojéj supina, lecz mają tutaj znaczenie supinów.
Widać — słychać — czuć — znać — nie stać (mnie na to) — tam już dostać wody żywéj. Tu jest co robić, tu było (będzie) co robić; — tu nie ma co robić, tu nie było (nie będzie) co robić.