terminów gramatycznych online
przemiana fonetyczna
Język: polski
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Gramatyka: Kr/1897
- Głosownia: Mał/1863
- Nauka o głoskach: Szob/1923
Cytaty
§. 28. Do najzwyczajniejszych zjawisk w języku naszym należą przemiany czyli przejścia jednych samogłosek w drugie.
Przekształcenie to wszakże nie jest wynikiem przemiany fonetycznej brzmienia c na cz, lecz dokonało się drogą analogji czyli upodobnienia.
Wymiany funkcjonalne głosek należy pilnie odróżniać od ich przemian fonetycznych. Przemiany fonetyczne pozostają w związku z właściwemi językowi zwyczajami wymawiania, wymiany funkcjonalne są związane z wyobrażeniami wyrazów i form gramatycznych. Pierwsze są zależne od położenia głoski względem innej głoski, od pozycji głoski na początku, w środku lub na końcu wyrazu, od przycisku i innych przyczyn wyłącznie fonetycznych; drugie zależą od stanowiska głoski w wyrazie lub formie gramatycznej.
Nie da się on objaśnić fonetycznie; a że morfologicznie jest wyjątkowy, przeto nasuwa się przypuszczenie, że współdziałała tu cofająca się kaszubszczyzna, która, nie znając przemiany eN -> aN, przeszkodziła ustaleniu się am w tak wyraźnym typie morfologicznym, wskutek czego niedopuszczalne w tych dialektach -em czy ėm konjugacji -e- przystosowało się do -im konjugacji -i-.