terminów gramatycznych online
synonim
Język: polski
Geneza: p.-łac. synonymum < gr. synōnymos 'posiadający to samo imię'
- Etymologia: Mał/1879
- Nauka o wyrazie: Kl/1939
- Składnia: Mał/1879
- Słownik, cz. II (P - Ż): SWil/1861
- Słownik, część III. czyli volumen V. (R-T): L/1807–1814
- Słownik, t. 1: A-G: SW/1900-1927
- Słownik, t. 2: H-M: SW/1900-1927
- Słownik, t. 5: Próba-R: SW/1900-1927
- Słownik, t. 6: S-Ś: SW/1900-1927
- Słownik, tom VIII (S-Ś): Dor/1958–1969
- Zaimki: Łoś III/1927
- Znaczenie i życie wyrazów: Łoś II/1925
Synonimy (wyrazy bliskoznaczne). Wyrazy lub zwroty jęz. mające identyczne albo zbliżone znaczenie, np. dominacja i przewaga w jęz. pol.
Cytaty
SPÓŁIMIENNY wyraz. Pir. Wym. 243, bliskoznaczny, jedno znaczący, synonim [...]; ob. Spółznaczny.
SYNONYM, z Greck., ob. Spółznaczny, Spółimienny, bliskoznaczny [...].
Synonim, u, lm. y, m. ( z grec.) wyraz blizkoznaczny, współimienny, współznaczny. Synonimy, w lm. dzieło obejmujące wyrazy bliskoznaczne, synonima.
Współimienny, v. Spółimienny, a, e, p. mający toż samo imię, współznaczny. gram. Współimienny wyraz; blizkoznaczny, jednoznaczący, synonim.
Że jednak kiedyś były to zawsze przymioty wzięte tylko w pewnéj już to mniejszéj już większéj sile, a w obu razach tylko w przybliżeniu równe z odnośną bezwarunkową własnością, więc synonima np. z grubawy, grubiuchny, przygruby itp. za tém świadczy nasamprzód ich własny comparativus, a potém i stan rzeczy w litewskiém.
Jeżeli porównamy np. czynne znający z bierném znajomy: to co do tematu zna i co do SS tu m, a tam t, które funkcyjnie wcale się nie różniły od siebie, byłyby te dwa imiesłowy synonimami.
Otóż: jeżeli temu „czytało się" wolno mieć bierne i także czynne znaczenie, to dlaczegoby jego synonim „jest czytano" nie miał mieć także prawa do tego?
Jednoznacznik, a, lm. i to, co znaczy to samo, co i coś innego, równoznacznik, synonim: Jednoznacznikiem wyrazu dzielności męskiej jest wyraz praca. Orzeszk. <Jeden + ZNA>
Blizkoznacznik a, lm. i wyraz blizkoznaczny, synonim.
Blizkoznaczny mający podobne znacznie: Wyraz B. (= synonim), który z drugim niezupełnie jedną, ale blizką rzecz znaczy, np. lubić, kochać. Kopcz. <BLIZ+ZN(A)>
Synonim, u, lm. y wyraz blizkoznaczny, blizkoznacznik z innym wyrazem, z innemi wyrazami.
Równoznaczny jednakowe znaczenie mający, jednoznczny; podobne znaczenie mający; bliskoznaczny: Rodzic i ojciec są wyrazy równoznaczne (= synonimy).
Najmniej stałemi są singularia tantum, ponieważ zawsze można teoretycznie utworzyć odpowiednią dla nich formę liczby mnogiej [...]. Natomiast znacznie stalszemi są pluralia tantum, bo jeżeli imię już w liczbie mnogiej teraz oznacza pojęcie jednostkowe, to forma tego imienia w liczbie pojedynczej mogłaby co najwyżej być tylko jego synonimem.
Podobnie też było i z takiemi przysłówkami jak mało i zwłaszcza wiele, oraz z jego synonimem siła, a wreszcie z nieokreślnym zaimkiem liczebnikowym kilka.
Wyrazy np. iść, chodzić, stąpać, kroczyć, postępować łączy pewne podobieństwo znaczenia: oznaczają bowiem 'czynność poruszania się pieszo'. Takie wyrazy nazywają się bliskoznacznymi lub synonimami.
Synonim m IV, D -u, Ms. ~imie, lm M. -y (daw. -a) , 1. «wyraz bliski znaczeniowo innemu wyrazowi (czasem używane w znaczeniu wyrazu jednoznacznego z innym)».