terminów gramatycznych online
imię ogólne
Język: polski
- Część II. O Imieniu: Mucz/1825
- Część II. O częściach mowy w ogólności: Jak/1823
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- Część pierwsza prawideł gramatycznych albo początkowania: Szum/1809
- III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
- O Składni: Rew/1845
- O imieniu: Nał/1774
- O ośmiu częściach mowy: DwBg/1813
- Zbiór abecadłowy rzeczy: DwBg/1813
Cytaty
P. Wiele jest Rożnic czyli Szczegolności Jestotnych Imion? O. Jak Grammatycy pospolicie uczą jest ich trzy: Imiona Powszechne lub Ogolne (Noms généraux) inaczej się zowią Imiona spolne albo Nazywające (communs lub appellatifs). Imiona Zbiorne (les Noms Collectifs). Imiona Własne (les Noms Propres.
I. Co do wielkich głosek;
Piszą się one: 1) Na początku każdego pisma. 2) Na początku periodów. 3) Na początku każdego wiersza poetycznego. 4) W imionach szczególnych Bogów, Aniołów, ludzi [...] i t. d. 5) W imionach ogólnych, gdy się z uszanowaniem używają, np. pisząc listy do Rodziców albo Krewnych, piszemy: Ojciec, Matka, Brat, Siostra, i t. d.
Rzeczowniki (Substantiva), przez wzgląd na ich znaczenie, dzielą się na 11 . następujących gatunków, które się tak nazywają:
1) Imiona właściwe (Nomina propria), które tylko jednym osobom, albo rzeczom służę, np. Zamoyski, Polska, Francja, Ameryka, Jowisz, Poznań, Berlin, i t. d.
2) [Imiona] Ogolne (Nomina appellativa), które wielu, ale nie wszystkim służą, np. Officer, Jenerał, Sędzia i t. d.
Imiona [...] Ogólné i powszechné, np. wielé, wszystko.
Ogólné Imiona, 5.
Drugie są, któremi rodzaj cały lub gatunek rzeczy nazywamy, i odpowiadają wyobrażeniom ogólnym [...]: takie są imiona te, roślina, drzewo, źwierz, lew, zubr, metal, zboże, cnota, występek, kraj, miasto, wieś i t. d. każde bowiem imie takowe, nie rzeczy, jednej jest, ale wszystkim zarówno służy wiele ich jest w jednym rodzaju lub gatunku. Imiona takie pospolitemi albo ogólnemi zwać będziemy.
Wszystkie imiona rzecz. dwojakiego są gatunku [...]: 2) pospolite czyli ogólne, któremi rodzaj cały lub gatunek rzeczy nazywamy, czyli które znaczą wiele rzeczy jednegoż gatunku, np. miasto, kraj rzéka, jezioro, góra.
Po imionach ogólnych, czyli pospolitych: jezior, gór, miast, rzék, oceanów i t. d. szczególne kładą się często w przypadku 1, i wtedy domyślamy się przymiotnika zwany, a, e, np. w mieście (zwaném) Radom [...].
Najlepsze jednak świadectwo spopularyzowania się już rodzimej terminologii gramatycznej, i to po szkołach, daje konsekwentnie ją stosująca gramatyka francuszczyzny S. Nałęcz-Moszczeńskiego [...].
Nomen substantivum proprium — imię, miano jestotne, istotne (s. 111), własne, appellativum — powszechne, ogólne, spólne, nazywające, pospolite, collectivum — zbiorne, abstractum — odciągnione (s. 229), adiectivum — dodane.