terminów gramatycznych online
spółgłoska głoska
Spółgłoski. Głoski, przy których wymawianiu występuje w obrębie jamy ustno-gardłowej przeszkoda (silne zwarcie lub silne zbliżenie narządów mowy), wskutek czego nie jest możliwy przepływ powietrza przez kanał głosowy bez zakłóceń.
Cytaty
[Y. Brzmi jak ay] Gdy po niém idzie spółgłoska z e niemém Lyre lira layr.
Y. Brzmi jak i gdy po niém idzie spółgłoska jedna lub więcéj bez e niemégo zephyr wiatr zachodni zefir.
Spółgłoski zaś brzmią nie same jedne, lecz daje się przy nich zawsze którąkolwiek samogłoska słyszeć, np. gdy wymawiamy: b f w z, daje się słyszeć: b i ę, f i e, w i u , z i et. Spółgłosek w polskim języku jest 28: b b c ć d f f' g h k l ł m m n ń p p' r s ś t w w' x z ź ż.
B. Spółgłoski, dzielą się one: 1) Na średnio twarde niezłożone, takiemi są: b, c, f, g, k, m, n, p, s, w, x, z [...]. 2) Na zupełnie twarde niezłożone, takiemi są: d, h, ł, r, t, ż [...]. 3) Na miękkie niekreślone, taką jest tylko jedna głoska l [...]. 4) Na miękkie kreślone pojedyncze; takiemi są: b', c', f', m', ń, p', s', w', ź [...].
Przeszły [imiesłów] formuje się zawsze z trzeciej osoby l.p. czasu przeszłego, trybu oznajm. a to tym sposobem: Jeżeli po ł stoi samogłoska, w tedy zamienia się ł na wszy, np. znał, znawszy; mówił, mówiwszy; a jeżeli zaś przed ł stoi spółgłoska, wtedy ł się zostaje i dodaje się do niego szy, np. darł, darłszy; przyszedł, przyszedłszy.
Spółgłoska, Consonans.
Spółgłoski tak nazwane, że się nie same, ale spólnie tylko z jaką samogłoską wymówić dają: np.: b, p, w, f.
Powiedzieliśmy na początku §. 3, że spółgłoski dzielą się na pojedyńcze i podwójne czyli złożone. Złożone spółgłoski są: cz, dz, dź, ch, rz, sz, szcz.
[...] 1. Nie odmieniają się wcale tak samogłoski, jako téż spółgłoski, o których w następujących uwagach nad samogłoskami odmiennemi, żadnéj nie będzie wzmianki.
Wymawianie spółgłosek.
Głoski dzielą się na samogłoski i spółgłoski; drugich trzydzieści sześć.
Spółgłoski dzielą się: 1. na twarde: b, c, d, dz, f, g, h, ch, k, ł, m, n, p, r, s, t, w, x, z. 2. miękkie: b', ć, dź, j, l, m', ń, p', ś, w', ź. 3. miękko brzmiące: bi, ci, dzi, fi, gi, hi, ki, mi, ni, pi, si, wi, xi, zi. 4. przyciskowe: cz, dż, rz, sz, szcz, ż.
Spółgłoska jest to litera, do wymówienia któréj potrzeba użyć nie tylko głosu, ale jeszcze i narzędzi mownych, jakiemi są: wargi, podniebienie, język, gardło, i dlatego wydają one brzmienie złożone.
Spółgłoski dzielą się na twarde, miękkie, mocne, słabe, płynne i cztery nieforemne.
Pyt.: Czy wszystkie litery przyjęliśmy, jakie są w abecadle łacińskiem? Odp.: Nie wszystkie, bo odrzuciliśmy spółgłoskę q, i spółgłoskę pojedynczą v.
Małecki Ant. W sprawie pis. pol. o naturze spółgł. j str. 28 i t. d. Łazowski, Suborowski innych.
§ 10.Spółgłoski. Spółgłoski są to szmery, powstające w pewnych miejscach jamy ustnej podczas pędu powietrza i przy zbliżeniu się lub zetknięciu ruchomego narządu mowy z nieruchomym.
Abecadło portugalskie dzieli się na samogłoski i spółgłoski.