terminów gramatycznych online
spółgłoska głoska
Spółgłoski. Głoski, przy których wymawianiu występuje w obrębie jamy ustno-gardłowej przeszkoda (silne zwarcie lub silne zbliżenie narządów mowy), wskutek czego nie jest możliwy przepływ powietrza przez kanał głosowy bez zakłóceń.
Cytaty
L miałkie wymawia się przez il, albo ill i te dwie albo trzy litery za jednę społgłoskę mają być miane.
Społ-Głoski zaś, będąc tylko Łamaniem (articulation) Głosow jednostajnych, nie mogą się samotne wymawiać, a zatym syllabę muszą czynić razem z jaką głoską.
Grammatycy, którzy zgłębili mechanizm głosów ludzkich, podzielili spółgłoski na słabe, mocne i płynne. Podział ten, zastosowany do spółgłosek mowy polskiej, rozróżnia je w następujący sposób: słabe: b, d, g, w, z, ż, z, dż, h. mocne: p, t, k, f, s, sz, c, cz, ch. płynne: m, n, l lub ł, r.
Spółgłoska j pochyla najmocniej poprzedzającą samogłoskę (bój, mój), bo brzmienie j jest tylko zakończeniem spółgłoskowém brzmienia samogłoski, która je poprzedza.
Głoski dzielą się na samogłoski i spółgłoski. [...] Spółgłoski od tego są nazwane, że nie brzmią samy, lecz spólnie z e, lub je [...] jako: b [...] z, ź, ż.
Spółgłoski są pięciorakie: twarde, obojętne, miękkie, obce i złożone.
Aby zrobić Stopień wyższy, do głoski pierwiastkowej lub zamienionej w Przymiotniku męzkim Stopnia wyższego, daje się sz z samogłoską rodzajową y, a, e, a to wyrzuciwszy i lub y końcowe, jeśliby przymiotnik nie kończył się na spółgłoskę.
Spółgłoska jest brzmieniem, wyciśnioném za pomocą ruchomych narzędzi mownych.
W języku polskim mamy 45 głosek, a mianowicie 10 samogłosek i 35 spółgłosek.
Spółgłoski dzielą się także na pierwotne i pochodne; piérwsze twardémi, drugie miękkiémi inaczej nazywane.
f) Złożone z wielu spółgłosek, mianowicie syczących, i nieporozdzielanych samogłoskami.
Spółgłoska jest to litera, do wymówienia któréj potrzeba użyć nie tylko głosu, ale jeszcze i narzędzi mownych, jakiemi są: wargi, podniebienie, język, gardło, i dlatego wydają one brzmienie złożone.
Spółgłoski dzielą się na twarde, miękkie, mocne, słabe, płynne i cztery nieforemne.
Projekt Rady Szkolnej zmierzał do radykalnej reformy w sprawie pisowni imion własnych ze świata starożytnego. Stawiając ogólną zasadę: „zatrzymać pisownię oryginału, chyba wyraz zupełnie spolszczony, jak n.p. Cezar, A teny“, kazał „nazwiska greckie pisać we formie łacińskiej (Pisistrates, Alcibiades)“, łacińskie zaś „we formie łacińskiej, o ile nie zostały spolszczone (Vergilius ale Wergiliusz), zostawić q i x (Quintilian, Xenofon) a s nietylko po spółgłosce (Persefona), lecz także między samogłoskami (Pausanias)".
II. Pisownia spółgłosek.
Wyjątek stanowią tylko takie zgłoski, które się kończą na j albo na płynną (ł, l, r, rz, m , n, ń), ilekroć ona ma po sobie jakąkolwiek drugą spółgłoskę; n. p. szyj-ka, kij-kiem, biał-ko, wiel-ki, biel-szy, czar-ny, mar-twy, mor-ski, kłam-ca, Trem-becki.
Spółgłoska. Spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne. Spółgłoski czyste i nosowe. Spółgłoski twarde i miękkie. Spółgłoski: wargowe, wargowo-zębowe, przedniojęzykowe (zębowe i dziąsłowe), średniojęzykowe i tylnojęzykowe. Spółgłoski chwilowe (zwarte i zwarto-szczelinowe) i trwałe (szczelinowe i półotwarte).
Gdy wydech, wydobywający się z płuc przez tchawicę i krtań, wprawi w ruch wiązadła głosowe [...] otrzymujemy wrażenie głosu (a, o, e, i, y, u) o różnem zabarwieniu, zależnie od tego, jaką formę przybiera jama ustna. Głoski te możemy łatwo wymawiać same, bez połączenia z innemi, stąd ich nazwa: samogłoski w przeciwstawieniu do takich głosek, przy których tworzeniu czynne są narządy mowne (wargi, język, zęby itd). Są to: spółgłoski.
Spółgłoski i ich podział. 1) dźwięczne: b w d z struny głosowe drgają, wydając pewien ton muzykalny, bezdźwięczne: p f t s struny głosowe nie drgają, słyszymy tylko szmery. 2) czyste: b, b', c, ć, cz itd. nosowe: m, m', n, ń. 3) twarde: b, p, m, f, [...] miękkie: b', p', m', f' [...].