Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

słowo pochodne wyraz

Hasło w cytatach: pochod:, słowa pochodne
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)
  • Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
  • Pierwiastki i przedniki: SkorM/1828
  • Pisownia: Łaz/1861
  • Postrzeżenia nad niektórymi szczegółami rozprawy Brodzińskiego (J. Mroziński): Rozp/1830
  • Zadanie gramatyki i jéj podział: Łaz/1861

Cytaty

Nieforemności Praw: 443. Od जि dzi, zwyciężyć, i हि hi, iść, ścigać, pochod: जिगाय dzigâya lub जिगय dzigaya, zwyciężyłem; जिघाय dzighâya, lub जिघय dzighaya, ścigałem, dościgłem, skąd dźgać.

Jeżeli słowo pierwotne i słowo pochodne wyrażają obrazy zupełnie różne, w dalszym postępie języka wyradza się wyraz pochodny tak, że z czasem wnioskowania najbieglejszych etymologów o pochodzeniu słowa, są tylko domysłami.

Słowa [...] pochodne czyli pochodniki, wzrosłe z pierwotników dobraniem zrostków lub narostków; np. las-ek, noc-ny, marz-yć, zł-ość.

Przez zmianę i przemianę słów powstają słowa pochodne i składane.

Stąd wypada podział gramatyki na naukę: [...] 3. O powstaniu słów pochodnych, czyli o słoworodzie […].

[...] W polskich słowach pierwotnych nie podwajamy spółgłosek, tylko w jedném słowie ssać jest podwójne s, a to dla naśladowania natury; jakoż w utworzoném z niego częstotliwém (przez wrzucenie y) [...]. Podwajamy spółgłoski tylko w słowach pochodnich, tj. wtenczas, gdy się schodzą ze sobą przez odmianę słowa, albo utworzenie pochodnika [...] z pierwotników: sen, pan, powstają, pochodne przez dodanie narostków ny na: sen-ny, pan-na.