terminów gramatycznych online
zdanie współrzędne przeciwstawne
Język: polski
Cytaty
§. 766. Stósunek logiczny zdań współrzędnych pomiędzy sobą może być nader różny. Różność tę można jednakże sprowadzić do następujących trzech głównych punktów: [...]
3. Dwa zdania współrzędne tak są ze sobą złączone, że jedno drugie znosi, ogranicza, lub też jemu się przeciwstawia. (Zdania współrzędne przeciwstawne, Adversatives Satzverhaltniss).
Dwa zdania współrzędne tak są ze sobą złączone, że jedno drugie znosi, ogranicza, lub też jemu się przeciwstawia. (Zdania współrzędne przeciwstawne, Adversatives Satzverhältniss).
Zdania współrzędne przeciwstawne wyrażają dwie lub więcej samodzielnych myśli, które się nawzajem ograniczają, nawet wykluczają, albo poprostu są sobie nawzajem przeciwstawione. Mogą one nie mieć wcale spójników łączących, lub też mogą mieć następujące: ale, lecz, a, zaś, jednak, wszakże, tymczasem, przecież itd., np. Człowiek strzela, Pan Bóg kule nosi. Jedne rzeczy pamiętamy, drugie z pamięci uciekają. Skarga. Nie sądź ludzi po zachceniach, ale prawdy szukaj w czynie. Asnyk.
Zdania złożone współrzędnie i zdania złożone podrzędnie. Zdania współrzędne. Zdania współrzędne: łączne i przeciwstawne; pod względem formalnym: spójnikowe i niepołączone (bezspójnikowe).
Zdanie współrzędne. (Złożone z samych zdań głównych). a) łączne: Niebo zasłoniły chmury i lunął deszcz [...] b) przeciwstawne: Miłe złego początki, lecz koniec żałosny.
Zdania współrzędne przeciwstawne pozostają wzlędem siebie w związku przeciwstawnym. Związek ten polega albo 1) na przeciwstawieniu w przestrzeni lub czasie dwóch jakichkolwiek przedmiotów lub zjawisk, albo 2) na przeciwstawieniu dwóch jakichkolwiek myśli. [...] Nap. Z tej strony chmura gruba napędzała ławy, a z tamtej księżyc przezierał bladawy. - Każda upłyniona chwila w przeszłość zapada, każda następna do przyszłości należy.
Zdania przeciwstawne spójnikowe łączą się za pomocą następujących spójników, właściwych i przysłówkowych: a, ale, lecz, atoli, zaś, przecie, wszakże, jednak, przeciwnie, natomiast, za to, tymczasem, z drugiej strony i t.d.
Z chwilą uzyskania niepodległości i organizowania na nowo szkolnictwa polskiego przystępując do nauczania języka ojczystego językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej [...].
Składnia: [...], okolicznik, przydawka, dopełniacz, dopowiedzenie, związek współrzędny, podrzędny, zdanie złożone współrzędnie, podrzędnie, współrzędne, łączne, przeciwstawne, główne, poboczne, nadrzędne, podrzędne, podmiotowe, orzecznikowe, określeniowe, przedmiotowe [...].