Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

podobieństwo

Hasło w cytatach: podobiéństwo
Język: polski

Cytaty

Podobiéństwo jédnej rzéczy z drugą. [...] | Analogia (vocum) Varr. ἡ ἀναλογία [hē analogía]. Proportio Var. Haec vocabula non reddunt proportionem. i. similitudinem, ut ibi praecessit.

Podobieństwo jédnej rzéczy z drugą. [...] Analogia (vocum) Varr. ἡ ἀναλογία [analogía]. Proportio, Varr. Haec vocabula non reddunt proportionem, i. similitudinem, ut ibi praecessit. Geminitudo, Pacun.

Ănălŏgia, ae. Gr. Podobieństwo 1. Proporcyia.

Zda mi się jednak, że największe jest podobieństwo tego nazwiska, od dotrzymowania słowa, jako trzyma Paprocki w Ogród. Krolew. Części 3.

Istotną, rożnością w językach tę bydź rozumiem, kiedy mowa obca przystosowana, do mowy Słowiańskiej, tak jest odmienna, że ani w słowach, ani w składzie, ani w znaczeniu, żadnego podobieństwa nie ma.

Ucześnictwa [...] skłaniają się na podobieństwo Imion przydatnych.

[Причастїя имѣютъ три рода, мужескїй, женскїй, среднїй, два числа единственное, множественное, семь падежей, какъ имена, шесть родовъ, какъ глаголы; склоняются на подобїе именъ прилагательныхъ [...]. Łomonosow, 1757, § 434.]

Przymiotniki stopniują się czworako: 1) Foremnie, gdy w stopniu wyższym nie więcej się w każdym rodzaju nie dodaje, jak tylko sz przed ostatnią samogłoską stopnia niskiego. 2) Półforemnie, gdy się niektóre syllaby wypuszczają, albo też głoski zamieniają, np. daleki, dalszy; szeroki, szerszy i t. d. 3) Nieforemnie, gdy stopień wyższy do niższego żadnego nie ma podobieństwa, np. dobry, lepszy; zły, gorszy, i t. d.

Niektóre imiona nie mają 4tego Skł. wedle powszechnégo prawidła na a, lecz na u z następnych przyczyn.

b) Z przyczyny podobieństwa do innych rzeczowników np. bark (barka statek na wodzie) brak (słowiańskié braka) cel (cela zakonna, oraz słowo) [...] dworek (dworka żyjąca we dworze).

W dalszym ciągu, na gruncie poszczególnych języków, ta fakultatywność wywołała występowanie tego elementu wokalicznego jako głoski drugorzędnej w wypadkach jak ogień okien, ros. o'goń, o'kon itd., albo w traktowaniu przyimków bez vъz iz itd. na podobieństwo ot(ъ), nada itd.