terminów gramatycznych online
zdanie poprzednie
Język: polski
Cytaty
O zgodzie zaimka względnego który z rzeczownikiem odnośnym.
Zaimek względny który, jaki, odnoszący się do imienia w poprzedniém zdaniu zawartego, zgadza się z niém w rodzaju i liczbie; kładzie się zaś w tym spadku, którym rządzi czasownik zdania względnego, lub którego wymaga myśl zdania względnego, [...].
Okres (periodus, Periode) może się składać albo ze samych zdań współrzędnych, albo z głównego i podrzędnych , albo nareszcie i z jednych i z drugich. [...]
Ażeby zdanie było okresem, trzeba, aby się dzieliło na dwie połowy, które się wewnętrznie i zewnętrznie (tak znaczeniem, jak składem) niejako równoważą. Połowy te nazywamy: zdaniem poprzedniém (Vordersatz), i zd. następném (Nachsatz). W zdaniu następném (t. j. stanowiącem koniec okresu), wypowiadamy zazwyczaj tę połowę naszej myśli, którą właśnie uważamy za ważniejszą i mającą przycisk na sobie; w poprzedniém przeciwnie umieszczamy mniej ważną. Zresztą nie stanowi różnicy w języku naszym, czy obydwie okresu połowy są zdania główne, czy nie; w razie zaś jeżeli z nich tylko jedno jest główném, a drugie poboczném, nie stanowi różnicy, które z nich przypada na początek okresu, a które na koniec.
np. Na koniec Kaźmierz Brodziński wziął pióro do ręki; zaczął mądrze, głęboko rozmyślać o poezyi: i ujrzeliśmy pierwszego krytyka, pierwszego estetyka w Polsce. Mochn.
§. 787. Ażeby zdanie było okresem, trzeba, aby się dzieliło na dwie połowy, które się wewnętrznie i zewnętrznie (tak znaczeniem, jak składem) niejako równoważą. Połowy te nazywamy: zdaniem poprzedniém (Vordersatz), i zd. następném (Nachsatz).
Ażeby zdanie było okresem, trzeba, aby się dzieliło na dwie połowy, które się i znaczeniem i układem równoważą. Połowy te nazywamy: zdaniem poprzedniém albo poprzednikiem i zdaniem następném albo następnikiem. W zdaniu następném (stanowiącém zwykle koniec okresu) wypowiadamy tę połowę myśli naszéj, którą właśnie uważamy za ważniejszą i mającą nacisk na sobie: w poprzedniém zaś umieszczamy mniej ważną.
Zaimek quem, gdy służy za podmiot, ma czasownik w 3-ej osobie pojed. n. p. quem canta, sou eu (kto śpiewa, jestem ja). Zaimek que, gdy jest podmiotem, ma czasownik, zgadzający się w liczbie i osobie z podmiotem zdania poprzedniego: sou eu, que pago (ja jestem, który płaci — ja płacę); sois vos, que passeaes (wy jesteście, którzy spacerujecie).