terminów gramatycznych online
zdanie następne
Cytaty
W okresie właściwym pobocznik, zawierający myśl gramatycznie podrzędną, kładzie się najczęściéj na początku i nazywa się dla tego poprzednikiem; głównik zaś, zawierający myśl gramatycznie naczelną czyli rządzącą, kładzie się po zdaniu poboczném i nazywa się dla tego następnikiem. Myśl główna podnosi się zarazem przyciskiem położonym na zdaniu następném, n. p.
A gdy jaka uciecha razem ludzi zbierze,
I pycha i pochlebstwo śmieją się nie szczerze. (Malcz.)
Okres (periodus, Periode) może się składać albo ze samych zdań współrzędnych, albo z głównego i podrzędnych , albo nareszcie i z jednych i z drugich. [...]
Ażeby zdanie było okresem, trzeba, aby się dzieliło na dwie połowy, które się wewnętrznie i zewnętrznie (tak znaczeniem, jak składem) niejako równoważą. Połowy te nazywamy: zdaniem poprzedniém (Vordersatz), i zd. następném (Nachsatz). W zdaniu następném (t. j. stanowiącem koniec okresu), wypowiadamy zazwyczaj tę połowę naszej myśli, którą właśnie uważamy za ważniejszą i mającą przycisk na sobie; w poprzedniém przeciwnie umieszczamy mniej ważną. Zresztą nie. stanowi różnicy w języku naszym, czy obydwie okresu połowy są zdania główne, czy nie; w razie zaś jeżeli z nich tylko jedno jest główném, a drugie poboczném, nie stanowi różnicy, które z nich przypada na początek okresu, a które na koniec.
np. Na koniec Kaźmierz Brodziński wziął pióro do ręki; zaczął mądrze, głęboko rozmyślać o poezyi: i ujrzeliśmy pierwszego krytyka, pierwszego estetyka w Polsce. Mochn.
§. 787. Ażeby zdanie było okresem, trzeba, aby się dzieliło na dwie połowy, które się wewnętrznie i zewnętrznie (tak znaczeniem, jak składem) niejako równoważą. Połowy te nazywamy: zdaniem poprzedniém (Vordersatz), i zd. następném (Nachsatz).
Ażeby zdanie było okresem, trzeba, aby się dzieliło na dwie połowy, które się i znaczeniem i układem równoważą. Połowy te nazywamy: zdaniem poprzedniém albo poprzednikiem i zdaniem następném albo następnikiem. W zdaniu następném (stanowiącém zwykle koniec okresu) wypowiadamy tę połowę myśli naszéj, którą właśnie uważamy za ważniejszą i mającą nacisk na sobie: w poprzedniém zaś umieszczamy mniej ważną.