terminów gramatycznych online
szyk gramatyczny
Język: polski
- O Składni: Rew/1845
- O szyku w zdaniu: Gr/1861
- Rozdział X. O składni czyli konstrukcji: Kop/1785
- Składnia: Kurh/1852
- Słownik, t. 6: S-Ś: SW/1900-1927
Cytaty
Na pokazanie w szczególności Skłádni Szyku, pokazuje się Szyk dwoisty: piérwszy, przekładany, jaki jest zwyczajnie w Polskiéj i Łacińskiéj mowie: drugi, nieprzekładany czyli Grammatyczny.
Jakkolwiek Składnia szyku jest dwojaka, to jest: szyk wyrazów przekładanych, i nieprzekładanych, czyli naturalny i [szyk] Grammatyczny; ściśle jednak biorąc, jeden tylko jest szyk wyrazów, i te w takim porządku iść powinny, w jakim idą wyobrażenia w myśli; przełożenie bowiem wyrazów zmienia i myśl zarazem.
Główne przepisy szyku grammatycznego ściągające się szczególniéj do zdań opowiadających (повѣствовательное предложенiе) zmieniają się w zdaniu rozkazującém (повелительное предложенiе), pytającém (вопросительное) i odpowiadającém (отвѣтное).
Mając to na uwadze nie należy odstępować od szyku grammatycznego, gdzie przedmiot zdania i rząd słowa składają się z rzeczowników, mających jednakowo 1 i 4 prz.
Szyk w zdaniu jest dwojaki, t j. prosty czyli gramatyczny i odmienny czyli w mowie zwykle używany. Przez szyk prosty rozumiemy porządkowanie wyrazów w zdaniu według zależności pojęć od siebie i stąd wynikającego ich następstwa; przez szyk odmienny rozumiemy układ wyrazów różny od szyku prostego a dążący do jasności, dobitności, pełności, gładkości i dźwięczności mowy.
Szyk, u lm. i [...] gram. porządek wyrazów w zdaniu i zdań względem siebie: S. gramatyczny, logiczny, przestawny, swobodny. Składnia szyku.