terminów gramatycznych online
imię złożone
Język: polski
- Chapitre I. Des noms / Rozdział I. De nominibus: Fook/1768
- Część II. O Imieniu: Mucz/1825
- Część II. O imionach liczbowych: Mucz/1825
- Część II. Rozdz. 4. Pisownia czyli ortografia polska: Jes/1886
- Część druga prawideł gramatycznych, czyli odmiennia: Szum/1809
- Dodatek trzeci: Szum/1809
- Nomen: Don/1649, Don/1595
- O ośmiu częściach mowy: DwBg/1813
- Rozdział II. O Rzeczowniku: Szt/1854
- Rozdział IV. O imionach własnych, cudzoziemskich, złożonych i o ich przypadkowaniu: Szt/1854
- Słownik: Mon/1780
- Wstęp obejmujący pogląd na Głosownią i pojęcie Pierwoskładni: Malin/1869
- Zbiór abecadłowy rzeczy: DwBg/1813
Cytaty
Wiele kroć Imioná bywáją złożone? Cztery. Ktorymi? Z dwoich cáłych, jáko przedmieszczánin. Z dwoich skáżonych, jako możny, mieszczánin. Z cáłego i skáżonego, jáko niegodny, nierostropny. Z skáżonego i cáłego, jáko łżywy.
Quot modis Nomina componuntur? Quatuor. Quibus? Ex duobus integris, ut suburbanus. Ex duobus corruptis, ut efficax, municeps. Ex integro et corrupto, ut ineptus, insulsus. Ex corrupto et integro, ut nugigerulus.
Quot modis nomina componuntur? Quatuor. Quibus? Ex duobus integris, ut suburbanus. Ex duobus corruptis, ut efficax, municeps. Ex integro et corrupto, ineptus, insulsus. Ex corrupto et integro, ut nugigerulus. Wielekroć imioná bywáją złożone? Cztery. Ktorymi? Z dwoich cáłych/ jáko przedniejszemu. Z dwoich skáżonych/ jáko możny/ mieszczánin. Z cáłego i skáżonego/ jáko niegodny/ nierostropny. Z skáżonego i cáłego/ jáko łżywy.
A l'egard des noms composés il y a trois choses à observer.
[...]
Względem Nominum compositorum, czyli imion złożonych trzy rzeczy uważać potrzeba [...].
Imiona są wielorakie. Nomen substantivum: Imie istotne, krocej: Istotnik, albo Rzeczownik. [...] Nomen peregrinum: Imie obce, cudzoziemskie. Nomen primitivum, sive radicale: Imie pierwotne, pierwiastkowe. Nomen derivativum: Imie pochodne, czyli pochodzące. Nomen simplex: Imie nie złożone. Nomen compositum: Imie złożone. Nomen numerale: Imie liczebne, rachunkowe. Nomen diminutivum: Imie drobno-czynne, albo zdrobniałe etc.
Rzeczowniki (Substantiva), przez wzgląd na ich znaczenie, dzielą się na 11 . następujących gatunków, które się tak nazywają:
1) Imiona właściwe (Nomina propria), które tylko jednym osobom, albo rzeczom służę, np. Zamoyski, Polska, Francja, Ameryka, Jowisz, Poznań, Berlin, i t. d. [...]
8) Imiona złożone (Nomina composita), np. nocleg, krwiopłyn.
Złożony, compositus.
Imiona [...] Złożoné, czyli z kilku słów albo wyrazów składającé się, np. miodopłynny.
Złożoné Imiona, 4.
Wszystkie imiona złożone, albo się składają ze dwóch imion piérwszego przypadku np. białagłowa, wielkanoc, rzeczpospolita, Wielkapolska, i takie obiedwie części przypadkują się białéj - głowy, wielkiéj - nocy, wielką - nocą, rzeczy - pospolitéj itd. albo, jeżeli jedna ich tylko część jest w przyp. 1wszym, a druga w innym natenczas tamta się tylko przypadkuje, np. mięsopust, mięsopustu, mięsopustem [...].
[…] Imiona liczbowe połączone z rzeczownikami robią imiona złożone np. dwuletni, czterdziestoletni […].
Imię złożone z dwóch lub więcéj wyrazów jednego rodzaju.
Imiona złożone swojskie i cudzoziemskie pospolite i własne odmieniają się w języku polskim w ogólności podług sześciu poprzednich deklinacyj rzeczownych i przymiotnych imion pospolitych.
Te są główniejsze nágłosy, które w języku naszym wchodzą w skłád jimion i słów złożonych.
Z czasownikami łączy się zaś tylko o tyle, o ile one są urobione od złożonego już w ten sposób imienia.