Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

pełnogłoska
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: pełnogłoski
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)
Definicja współczesna

Zob. samogłoska

Cytaty

SW/1900-1927, s. 107 Definicja

Pełnogłoska, i, lm. i samogłoska Rozw.

BdC/1915, s. 176

Każda końcówka deklinacyjna, o ile nie jest równa»zeru», musi zawierać w sobie przynajmniej jedną pełnogłoskę, t.j. musi być zgłoskotwórczą. Przechodzi to przez wszystkie gromady i przez wszystkie typy deklinacyjne.

BdC/1915, s. 178

Następnie w morfemach pierwszych są m. i. morfologizowane: wyobrażenie składu wymawianiowo-słuchowego tych morfem z jednej fonemy zgłoskotwórczej (pełnogłoski [o] lub [e]), znajdującej się między fonemami nie-zgłoskotwórczemi (spółgłoskami).

Benni/1923, s. 11 Definicja

Nazwy te określają tylko rolę głoski w zgłosce; mianowicie samogłoska tak się nazywa, gdyż sama może utworzyć zgłoskę, podczas gdy spółgłoska tworzy zgłoskę tylko wespół z samogłoską [...]. Proponowano wobec tego używać wyrazu»pełnogłoska«zamiast»samogłoska«dla określenia tego rodzaju głoski w jej istocie. Będzie to terminologja, oparta na wrażeniu akustycznem, której odpowiada artykulacyjny termin»głoska otwarta«. My dla wygody będziemy używali obu terminów tradycyjnych: samogłoska i spółgłoska, zawsze jednak tylko w znaczeniu głoski»otwartej«i»nieotwartej«.

Rozw/1923, s. 61

W polskim języku pełnogłoski (vocales, samogłoski) prawie wszystkie istnieją jako osobne wyrazy, ale tylko jako partykuły: a e i u o, nawet y jako wykrzyknik; inne głoski wyjątkowo, i także tylko jako partykuły: z (s), w itp.

Rozw/1923, s. 75

W narzeczach kaszubsko-słowińskich jest podobny stosunek, z tą jednak ważną różnicą, że ta oboczność obejmuje także resztę pełnogłosek, to jest i (y) u, podczas gdy w polskiem różnica przy tych samogłoskach znikła prawie zupełnie wraz z zatratą różnicy iloczasowej, nie doprowadziwszy do wyraźnej różnicy jakościowej, względnie że ta różnica wcześniej tu znikła.

Gaert/1927, s. 86 Definicja

★Głoski, najmniejsze elementy wymawianiowo-słuchowe. Dzielą się ogólnie na: [...] c) otwarte samogłoski (pełnogłoski), półsamogłoski, spółgłoski.

Gaert/1927, s. 86 Definicja

★Samogłoski (pełnogłoski, vocales) dzielą się: a) ze względu na iloczas na ★długie (longae), ★krótkie (breves) i zredukowane.

Gaert/1927, s. 93

Pełnogłoski, p. samogłoski.

Dor/1958–1969, t. VI, s. 223 Definicja

Pełnogłoska ż III, Im D. -sek jęz. p. samogłoska: Pełnogłoski i, y stoją do siebie w bliższym wzajemnym stosunku niż jakiekolwiek inne. NITSCH Wyb. III, 326. // SW. <terminu pełnogłoska używał J. Rozwadowski; nie jest on jednak upowszechniony>.

Powiązane terminy