terminów gramatycznych online
czas główny
Język: polski
- Część II. O Słowie: Mucz/1825
- Koniugacja (Końcowki osobowe, System koniugacyjny...Aoryst. Imperfekt ... Strona bierna. Inne formy złożone): Łoś III/1927
- O Słowie: Malin/1869
- O słowie: Ryk/1850, Kam/1870
- Rozdział VII. O słowie: Szt/1854
- Słownik, t. 1: A-G: SW/1900-1927
Cytaty
Ponieważ sąd, który w słowie wyrażamy, znaczy albo to, co teraz jest, albo to, co już było, albo to, co dopiéro będzie; zatém musi mieć słowo różne odmiany, przez które by te okoliczności wyrazić mogło. Takie słów odmiany zowiemy Czasowaniem, czyli odmianą przez czasy, których jest trzy przedniejszych, czyli głównych, piérwszy: teraźniéjszy, np. jestem, czytasz; drugi przeszły, np. byłem; czytałem; trzeci przyszły, np. będę, będę czytał.
Trzy są główne czasy; teraźniejszy, przeszły i przyszły i dwa podrzędne, przeszły nieokreślny i zaprzeszły.
Czasy i osoby główne czyli piérwotne zowią się te, które od innych nie pochodzą; owszem one same są źródłem, od którego się insze czasy i osoby pochodne formują, np. dawać, dawać będę; mogę, mogą, może, możesz, możemy, możecie i t. d.
[...] Jeżeli bowiem jimiesłowy będące z rodu swego przymiotnikami słównemi uznáwać się godzi za osobną część mowy, to czemuż i nie rzeczowniki słówne, jakiemi są bez wątpieniá tak zwane tryby bezokoliczne ? a przecież w greczyznie jak jimiesłowy, tak tryby bezokoliczne urábiają się od każdego temátu czasów głównych.
Czasów głównych jest trzy [...]. 2. Przeszły pokazuje czynność w ubiegłym już czasie wykonaną.
Czas, u, lm. y [...] 13. gram. rodzaj formy czasownikowej: C. teraźniejszy, zaprzeszły, przeszły, dokonany, niedokonany, pierwotny, pochodny, prosty, złożony, główny, historyczny. ♰ Nieniejszy C. = praesans. ♰ Będący C. = futurum. ♰ Minęły niezupełny C. = imperfectum. ♰ Minęły zupełny czas = perfectum. C. co ś. już dawno stał = plusquamperfectum. Henr.
W pierwotnej konjugacji praarjoeuropejskiej były dwa szeregi końcówek osobowych: jeden charakteryzował czasy główne, drugi czasy historyczne.