Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

słowo rzeczowne

Hasło w cytatach: słowo rzeczowné, słowo rzéczowne
Język: polski

Cytaty

Ściśle mówiąc jédno tylko słowo znaczy bycie samo, wszystkie zaś insze Słowá znaczą bycie tákie lub tákie: przéto támo zowié się Rzéczowne (Substantivum) te zaś zowią się Przymiotne (Adjectiva), żé do znaczenia bycia dodają jákość bycia i zámykają w sobié niéznaczną Wyrzutnią, (Elipsim) jákiego Przymiotnika, np. wiem, scio jednoż jést co wiádomy jéstem, sciens sum.

Słowo jedno tylko jestém, zna­czącé bycie samo, zowié się rzeczowné; wszystkié zaś insze słowa, znaczącé bycié takié lub takié, zowią się przymiotné, że do znaczéniá byciá dodają jakość byciá i zamykają w sobie nieznaczną wyrzutnią jakiégo przymiotnika, np. wiém, jednoż jest, co wiadomy jestém.

Słowo rzeczowné znaczy sąd o gołéj bytności rzeczy jakiej uważanéj bez żadnego przymiotu. Takié słowo jedno się tylko znajduje BYĆ.

Praw: 460. Np. od दा , dać; pochodzi दातृ dâtri, którego Nomin: Masc: दाता dâtâ; दातारौ dâtârau; दातारस् dâtâras', zastępują 3. pierwsze Osoby, pierwszego Futurum, inne osoby wszystkich trzech liczb obydwu form, składają się z Nom: sing: Masc: łącząc się z czasem teraz: słowa posiłkowego i rzeczownego अस् as', (esse) być, np. [...].

Jednocześnie też prawie zaczął człowiek przemyślać duchem swoim, jakby oddać byt, obecność lub niebyt, nieobecność i wskutek tego utworzył się wyraz po grammatycznemu słowem rzeczowném nazywany: był, jest, być.

Mamy w naszym języku trzy słowa bytu: 1) być jest rzeczowné, 2) istniéć jest nijakié, 3) sstać się jest bierné.

Rzeczowny, a, e, p. [...] 2) = gram. od rzeczownika, rzeczownikowy; rzecz wyrażający. Imię rzeczowne, ob. Rzeczownik. Słowo rzeczowne; nazwa jednego słowa Być, jako wyrażającego bytność wszelkiéj rzeczy; (gdy używa się do formowania odmian słów innych, wtedy nazywa się; posiłkowém).

Słowo, a, lm. a, n. [...] 14) = gram. jedna z odmiennych części mowy, oznaczająca byt v stan, czynność i ruch przedmiotów. Pod względem wewnętrznego znaczenia wszystkie takie wyrazy (zwane inaczéj czasownikami), dzielą się na: a) Słowa czynne (scz.), [...]; b) = nijakie (sn), [...]; c) = zaimkowe (słz.), [...]; d) = posiłkowe, [...]; e) = [słowo] rzeczowne, jest tylko jedno być, wyrażające samo przez się istnienie osoby lub rzeczy; f) Słów biernych w języku polskim nie ma; [...] Co do określenia czynności lub stanu oznaczonego powyżéj, wszystkie słowa dzielą się na: a) niedokonane (nd.), [...]; b) = dokonane (dk.), [...]; c) = jednotliwe (jednt.), [...]; d) = częstotliwe (częst.), [...]. Wszystkie słowa odmieniają się przez tryby, czasy, rodzaje, osoby i liczby [...]. Z powodu odmian, [...] nieosobistemi; [...], nieforemnemi; [...], ułomnemi.

Słowem rzeczownem jest rzeczownik, zaimek osobisty, lub inna część mowy zastępująca rzeczownika.

„W sanskrycie i w językach z nim spokrewnionych są dwa szeregi piérwiástków; jeden z nich, bez porównaniá liczniejszy, obejmuje piérwiástki, s których rozwijają się słowa i jimiona (tak rzeczowne, jak i przymiotne), zostające ze słowami w braterskim i niezawisłym od siebie stosunku; pod względem pochodzeniá drugie nie rodzą się s piérwszych, lecz razem z niemi wynurzają się s tego samego łona [...]."

Zdanie jednakże nie zawsze mówi o tem co kto robi, lub w jakim jest stanie, ale określa także czém lub jaką jest osoba lub rzecz i wtedy inna jakaś część mowy nie słowo samo przyznaje jéj tę własność, a słowo staje między temi dwoma wyrazami dla złączenia ich, i pokazania, że przymiot wyrażony należy do osoby lub rzeczy, o któréj mówimy, i wtedy jest słowem wiążącem czyli rzeczownem.

Słowo być, gdy znaczy to samo, co istnieć, egzystować, jest słowem nijakiém, rzeczowném; gdy zaś słowo być pomaga innym słowom do wyrażenia jakich okoliczności, nazywa się posiłkowém. Słowa: bywać, zostać, mieć mogą także być posiłkowemi.