terminów gramatycznych online
głos wrażenie słuchowe dźwięku
- Appendix. Przydatek: Cell/1725
- Część II. Rozdz. 4. Pisownia czyli ortografia polska: Jes/1886
- Część pierwsza prawideł gramatycznych albo początkowania: Szum/1809
- Fonetyka opisowa: Benni/1923
- Głosownia: PolTerm/1921, Król/1922
- Składnia: Kurh/1852
- Słowniczek: Gaert/1927
Cytaty
W zwyczájnem, i dopiero prędkiem pisániu, nie ro[ż]niło się ná poczátku nászego Seculi v, od u głosem álbo wymową, ále się tylko rożniło miejscem, ták iż v záwsze ná początku Słowá, U záś we srzodku álbo ná końcu.
Znaki pisowne, są dla dwóch przyczyn, najprzód: dla oznaczenia początku, części i końca myśli; powtore: dla oznaczenia sposobu wydawania głosu, to jest, czy trzeba przestać krótko, czy też dłużej, czy głos zaostrzyć, czy spuścić i przestać.
Nie jest przykry zbieg kilku wyrazów jednozgłoskowych, z których się jedne wyższym, a drugie zniżonym głosem wymawiają. Np. Nie był, do mnie, i t. p.
( ! ) Wykrzyknik. Znak ten ostrzega, żeby myśl daną przeczytać głosem podniesionym, donioślejszym.
Głos (wrażenie słuchowe). Dźwięk (głos, wywołany falowaniem prawidłowem). Szmer (głos wywołany falowaniem nieprawidłowem).
Głosownia. (Nauka o głoskach). Mowa nasza składa się z wyrazów, które dadzą się rozłożyć na poszczególne, najmniejsze cząstki głosowe: dźwięki lub szmery. Cząstki te nazywamy głoskami. [...] Wiązadła głosowe, wprawione w ruch [...] ulegają falowaniu prawidłowemu i wydają dźwięk. Wrażenie zaś słuchowe dźwięku - nazywamy głosem. Falowanie nieprawidłowe wywołuje: szmer, (a nie dźwięk!). Wymawiając kolejno a - s, o , t, usłyszymy przy pierwszej dźwięczny głos, przy drugiej tylko syczący szmer, syk, tak samo do o i t.
Gdy wydech, wydobywający się z płuc przez tchawicę i krtań, wprawi w ruch wiązadła głosowe i wydostaje się wolnym otworem między górną a dolną częścią jamy ustnej - otrzymujemy wrażenie głosu (a, o, e, i, y, u) o różnym zabarwieniu, zależnie od tego, jaką formę przybiera jama ustna.
Przy zbliżeniu, wiązadeł głosowych prąd powietrza, przeciskający się między niemi, wprawia je w ruch drgający, dający nam wrażenie słuchowe głosu, i na tem polega najważniejszy udział krtani w mówieniu. O ile przy wytwarzaniu pewnej głoski bierze udział głos, nazywamy głoskę dźwięczną, np. przy głoskach a i z m g d, w razie przeciwnym, gdy prąd powietrza przechodzi przez krtań nie wytwarzając głosu, mówimy o głoskach bezdźwięcznych np. przy f s k t.
§ 23. Spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne.
Podając opisy spółgłosek, będziemy je przytaczali parami: b p, d t, z s, i t. d. W każdej takiej parze obie te głoski mają te same artykulacje, różnica polega na obecności lub nieobecności głosu: pierwsza głoska każdej pary ma głos, jest dźwięczna, druga go nie ma, jest bezdźwięczna.
Głos, wrażenie słuchowe, p. dźwięk, szmer.