akcentować, zaakcentować o wymowie

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Dąb/1759
• SzyGram/1767
• Szum/1809
• Lor/1907
• Król/1922
• Benni/1923

Dámom zaś z tąż osobą przydają Madâme álbo Mademoiselle [...]. Ale mowiąc i pisząc go przez powagę ákcentują i przeciągają syllabę das; przez szyderstwo zaś chyżo ją zbiegają.

O. e po j [=i] trafia się opuścić w tych słowach, gdzie się nie zwykło akcentować, to jest, gdzie w wymawianiu mało się dotyka, lecz go i przytłumia, jak: żołnirz, zamiast żołnierz; przymirze zamiast przymierze; wirsz zamiast wiersz.

Jakoż, prócz najważniejszych wyrazów, należy też jeszcze najgłówniejszą syllabę w każdym wyrazie, ale trochę słabiej niż najważniejszy wyraz akcentować, aby tem większą i przyjemniejszą rozmaitość głosu sprawić.

W każdym wyrazie, mającym dwie lub więcej sylab, wymawia się jednę mocniej niż inne. Takie mocniejsze wymówienie sylaby nazywa się przyciskiem czyli akcentem. Polacy akcentują prawie zawsze sylabę przedostatnią, na przykład w wyrazach: chata, kochany [...].

Nie tylko rodzaj zabarwienia głosu, ale i długość przycisku odgrywa ważną rolę. Inaczej akcentujemy wyraz „daleko” w zdaniu „Do wieczora jeszcze daleko”... (wymawiamy krótko), a inaczej: „Tam, hen za górami, daleko, daleko” ...(przeciągając akcentowane e [...].

Inny wypadety akcentowania trzeciej zgłoski od końca mamy w formach typu chcieliśmy, chcieliście; odczucie takich form jako: chcieli+śmy, tłumaczy to zjawisko, podobnie jak powiedziałbym, powiedziałabyś odczuwamy jako dwa wyrazy i odpowiednio akcentujemy, jakkolwiek piszemy je razem.