Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

wyraz niezłożony

Hasło w cytatach: wyrazy niezłożone
Język: polski

Cytaty

Żeby zgłoskowanie w praktyce dobrze się odbywało, potrzeba uważać na następujące prawidła […] 4) Jeżeli w środku wyrazu znajdują się dwie różne spółgłoski, natenczas albo się dzielą tj. jedna łączy się z poprzedzającą, a druga z następującą samogłoską, szczególniéj zaś, jeżeli taż sama spółgłoska powtarza się np.: pod-ko-pać, lek-ki; albo jeżeli się znajduje w mowie wyraz niezłożony od podobnych spółgłosek zaczynający się, wtedy obiedwie opierają się na następującéj samogłosce [...].

Oprócz tego podziału dzielą się jeszcze wyrazy na: 1) niezłożone, tj. takie, które się z kilku wyrazów nie składają, np. miasto, miód, płynąć, który.

[...] Wszelki wyraz, czy złożony, czy niezłożony, pisać się ma osobno do drugiego; to jest między jednym a drugim wyrazem próżne pole ma środkować.

Wyrazy jedne są pojedyncze czyli niezłożone, drugie składane. Jeżeli wyrazy niezłożone, dla łatwiejszego czytania, piszemy w jednym ciągu, zostawując między jednym a drugim małe ustępy; tedy w pisaniu wyrazów złożonych, tém słuszniéj toż samo zachowywać powinniśmy, aby jednegoż wyrazu nikt nie mógł poczytywać za dwa lub więcéj oddzielne, z których się składa.

Wyraz [...] pojedynczy albo niezłożony, to jest który się z kilku wyrazów nie składa, np. ojczym, dobrze.

Wyrazy rozdać, nieszczęście […], mogą być rozdzielone każdy na dwa oddzielne wyrazy: roz i dać, nie i szczęście […]; takie wyrazy nazywają się złożonemi. Lecz wyrazy dać szczęście, dzielić, miód, płynny, nie mogą być rozłożonemi, i dla tego nazywają się prostemi, niezłożonemi.

Wyrazy ze względu na skład są: złożone, które się z kilku wyrazów składają, np. od-dać; niezłożone czyli proste, które się z kilku wyrazów nie składają, np. dać.

§ 38. Zasadzie akcentowania przedostatniej zgłoski wyrazu w języku polskim podlegają zarówno wyrazy pojedyńcze czyli niezłożone, np. wiedza, waga, prawda, mówny, ..., jak i złożone, np. samowiedza, równowaga, ludożerca..., ostrosłup, czworokąt, dziwoląg, ludojad.

Powiązane terminy