Cytaty 6 poz.  Szum 1809     Część czwarta prawideł gramatycznych, wyrazotwornia   

Czego uczy wyrazotwornia? Na jakie wyobrażenia tworzyli ludzie najprzód wyrazy? i jakich zasad w tem się trzymali?

A. Wyrazotwornia uczy prawideł tworzenia wyrazów. — Prawidła te wyczerpuje ona wprzód z wyrazów dawnych, przez starych Polaków utworzonych, a potem kładzie je za fundament do tworzenia nowych, niedostawiających jeszcze, i koniecznie potrzebnych wyrazów.

Ludzie przy początkowem tworzeniu wyrazów na oznaczenie rzeczy zmysłowych, trzymali się tej naturalnej zasady: iż zwierzętom dawali imiona podług głosu, a rzeczom nieżywotnym podług dźwięku, które one wydawały.

Ludzie przy początkowem tworzeniu wyrazów na oznaczenie rzeczy zmysłowych, trzymali się tej naturalnej zasady: iż zwierzętom dawali imiona podług głosu, a rzeczom nieżywotnym podług dźwięku, które one wydawały.

Ludzie przy początkowem tworzeniu wyrazów na oznaczenie rzeczy zmysłowych, trzymali się tej naturalnej zasady: iż zwierzętom dawali imiona podług głosu, a rzeczom nieżywotnym podług dźwięku, które one wydawały. Podług tej to zasady utworzono wyrazy, np. kukawka, wół, chrząszcz, kruk, byk, bawół, gęś; grzmot, deszcz, chrzan, trzask, dźwięk i t. d.

Wiele też wyrazów utworzono poźniej przez złożenie jeden z drugim, np. nocleg, krwiopłyn, bogobojność, jednooki, i t. d.

Żeby wyraz nowo utworzony dla każ­dego był jaśnym i zrozumiałym; tak np. wyraz cudzoziemski egoista jest lepiej na polski przetłumaczony przez samolubca niż samoistca, albo wiasnomiętnik.