Cytaty 6 poz. DonCul 1560 De Coniunctione

coniunctio, DonCul/1560, s. [76] Definicja

Unde dicitur coniunctio? A coniungendo, quod coniungat elocutionem. Nam si quis dicat, Ego tu eamus, diffidet locutio, si interpono et dicens: Ego et tu eamus, inicipit cohaerere.

[Dlaczego mówi się "spójnik"? Od spajania, ponieważ spaja wypowiedzenie. Jeżeli bowiem ktoś powiedziałby "Ja ty idźmy", wypowiedź nie byłaby spójna, [lecz] jeśli wkładam "i", mówiąc "Ja i ty idźmy", wypowiedź zaczyna być spójna.]

coniunctio, DonCul/1560, s. [76] Definicja

Coniunctio quid est? Pars oriationis annectens ordinansque sententiam. Coniunctioni quot accidunt? Tria. Quae? Potestas, figura, et Ordo.

Coniunctio Uwiąská ábo złączenie, iż sentencją porząd postánawia.

coniunctio causalis, DonCul/1560, s. [77] Definicja

Da [coniunctiones] causales? ut si, etsi, etiamsi, siquidem, quando, quandoquidem, quin [...].

[Złączenia] przyczynę znáczące.

coniunctio disiunctiva, DonCul/1560, s. [77] Definicja

Da [coniunctiones] disiunctivas? ut aut, ve, vel, ne, nec, an, neque.

[Złączenia] rozdzielájące.

praepositio, DonCul/1560, s. [79] Definicja

Praepositio quid est? Pars orationis quae praeposita aliis partibus in oratione, significationem earum aut complet, aut mutat, aut minuit.

appositio, DonCul/1560, s. [80] ([79]-[80]) Definicja

Quot modis praeponitur in sermone praepositio? Bifariam. Per appositionem et compositionem. Per appositionem quando? Quando non est una pars orationis cum adposita [!] dictione, ut penes me situm est. Quando per compositionem? Quando cum addita dictione est una pars, ut iniquus.

[Na ile sposobów przyimek/przedrostek kładzie się w mowie? Na dwa. Przez apozycję i kompozycję. Kiedy przez apozycję? Kiedy do słowa nie jest przyłączana żadna część mowy, np. "penes me situs est" ('usiadł obok mnie'). Kiedy przez kompozycję? Kiedy do jakiejś części mowy dodaje się słowo, jak "iniquus" ('nierówny').]