Słownik historyczny
terminów gramatycznych online
terminów gramatycznych online
Jes/1886
Gramatyka języka polskiego
M. Arct, wyd. V (przejrz. i uzupeł. W[ładysław] N[owicki]), Warszawa 1886, jęz. polski
Cytaty według działów 808 cytatów
- Część I (wstępna) 310 cytatów 1–65
- Część II. Rozdz. 1. Wiadomości z głosowni i etymologii 90 cytatów 66–76
- Część II. Rozdz. 2. Odmiany. (Fleksya) 289 cytatów 76–132
- Część II. Rozdz. 3. Nauka o zdaniu (Składnia) 43 cytaty 133–155
- Część II. Rozdz. 4. Pisownia czyli ortografia polska 75 cytatów 156–174
- [bez działu] 1 cytat ???
Hasła
- asymilacyja
- brzmienie (sposób wymawiania, dźwięk) dźwięk (wrażenie słuchowe) głos (dźwięk mowy)
-
czas
- czas przeszły (praeteritum, nie tylko lm.)
- czas przyszły (futurum)
- czas teraźniejszy | czas teraźn. (praesens)
- czas zaprzeszły
-
część mowy
-
część mowy nieodmienna
- przyimek
- przyrostek (partykuła)
- przysłówek
- spójnik
- wykrzyknik (część mowy)
-
część mowy odmienna
-
czasownik
(verbum)
słowo
(czasownik)
- bezokolicznik wyraz bezokoliczny
- czasownik nieosobowy
- czasownik nieprzechodni słowo nieprzechodnie
- czasownik nijaki
- czasownik polski
- czasownik pomocny
- czasownik posiłkowy
- czasownik ruchu
- słowo czynne nieprzechodnie
- słowo czynne przechodnie
- słowo dokonane
- słowo dwutematowe
- słowo niedokonane
- słowo nieosobowe
- słowo nijakie
- słowo posiłkowe
- słowo przechodnie czasownik przechodni
- słowo zaimkowe czasownik zaimkowy
- słowo zwrotne czasownik zwrotny
- imiesłów
-
imię | imiona
(nazwa, część mowy)
- imię żeńskie rodowe
- liczebnik imię rzeczownika
- przymiotniki | przymiotnik imię przymiotne | przymiotniki
-
rzeczownik
imię rzeczowne
-
imię własne
- imię chrzestne
- nazwa góry
- nazwa kraju
- nazwa miasta
- nazwa wody
- nazwa wsi
-
nazwisko
(antroponim)
- nazwisko cudzoziemskie (antroponim, nazwa własna)
- rzeczownik jednostkowy
- rzeczownik męski
- rzeczownik nieodmienny
- rzeczownik nieosobowy rzeczownik rzeczowy
- rzeczownik nieżywotny
- rzeczownik nijaki
- rzeczownik pospolity imię pospolite
- rzeczownik własny
- rzeczownik zbiorowy
- rzeczownik zdrobniały
- rzeczownik zgrubiały | rzeczownik męski zgrubiały
- rzeczownik złożony
- rzeczownik żeński
- rzeczownik żywotny
- rzeczownik żywotny osobowy imię osoby
- rzeczowniki zmysłowe
-
imię własne
- złożone imię
- zaimek
-
czasownik
(verbum)
słowo
(czasownik)
-
część mowy nieodmienna
- czynność (o czasowniku)
- dawn. | dawny
- deklinować się naginać się odmieniać | odmieniać się przypadkować się
- duch języka
- dźwięczność
-
fleksya
(odmiana)
odmiana | odmiany
(słów, wyrazów)
- koniugacya | konjugacya odmiana czasownika
-
przypadkowanie
- odmiana liczebników
-
przypadek
- biernik | B. (przypadek) przypadek 4 | przypadek IV-ty | IV przyp. | IV-y przypadek (biernik)
- celownik | C. (przypadek) przypadek 3 | 3-ci przypadek | przypadek III-ci | III p. | przyp. III-ci | III-ci przypadek (fleksja, = celownik)
- dopełniacz | D. | Dop. (przypadek) przypadek 2 | 2-gi przypadek | przypadek II-gi | przyp. 2-gi | II-gi przypadek | II p. (fleksja, = dopełniacz)
- mianownik | M. | Mian. (przypadek) przypadek 1 | I-szy przypadek | pierwszy przypadek | I przyp. | przypadek I-szy | przypadek I-y (fleksja, = mianownik)
- miejscownik | M. (przypadek) przypadek 7 | przypadek VII-y | VII p. | VII-y przypadek (miejscownik)
- narzędnik | N. | Narzęd. (przypadek) przypadek 6 | 6-ty przypadek | przypadek VI-ty | przyp. VI-ty | VI p. (fleksja, = narzędnik)
- wołacz przypadek 5 | V p. | przypadek V-ty (wołacz)
-
rzeczownikowa odmiana | rzeczownikowa
deklinacya rzeczowna
- odmiana 1-sza (rzeczownika)
-
wzorzec
(deklinacyjny)
deklinacya
wzorzec deklinacyjny
- deklinacya rzeczownika odmiana polska odmiana rzeczowników
- deklinacyja przymiotników | deklinacya przymiotnika deklinacya przymiotnikowa
- wzorzec 1-szy (odmiany rzeczowników żeńskich)
- wzorzec 1-szy | 1-szy wzorzec | wzorzec pierwszy (odmiany rzeczowników męskich)
- wzorzec 2-gi (odmiany rzeczowników żeńskich)
- wzorzec 2-gi | 2-gi wzorzec | wzorzec drugi (odmiany rzeczowników męskich)
- wzorzec 3-ci | 3-ci wzorzec | trzeci wzorzec (odmiany rzeczowników męskich)
- wzorzec 3-ci | wzorzec trzeci (odmiany rzeczowników żeńskich)
- wzorzec czwarty (odmiany rzeczowników żeńskich)
- stopniowanie (przymiotników, przysłówków)
- forma bierna forma nieosobowa
- formowanie
- głos eufoniczny -e
- głosownia
- gromada (klasa, typ) szereg
- kłaść się
- kończyć się
- kreska (diakryt)
- kreskować | kréskować
- liczba
- litera (znak alfabetu) znaczek (litera)
- łączyć | łączyć się
- miękczyć
- miękczyć się
- miłodźwięk
- mowa (język) język
- mowa (sposób mówienia, wymowa, język mówiony) wymówienie
- napisać | pisać
- narostek
- narząd narząd mowny narzędzie mowne organ artykykulacyi organ mowy
- natężać się (ulegać przegłosowi)
- natężenie samogłoski (przegłos)
- nauka o zdaniu składnia (dział gramatyki)
- oddzielać | oddzielać się rozdzielać
- odnosić się
- odrywać
- odrzucać
- opuścić
- osoba (gramatyczna)
- piérwotny temat
- pismo
- pisownia
- pochodzący od
- pochodzenie (geneza)
- pochodzenie przymiotne
- podwojenie liter
- pojęcie czynności
-
postać
(forma)
forma
(postać wyrazu)
- for. osob. | forma osobowa
- for. rzecz. | forma rzeczowa
- forma czasownika
- forma czasu teraźniejszego
- forma męska
- forma nijaka (forma rodzaju nijakiego)
- forma odmienna
- forma osobowa (przymiotnika)
- forma osobowa (liczebnika)
- forma przymiotnikowa forma przymiotna forma przymiotnika
- forma rzeczowa (liczebnika)
- forma ściągnięta (zaimków)
- forma względna
- formy niezłożone
- piérwotna forma
- pokrewna forma
- przysłówkowa forma (imiesłowów, przymiotników)
- złożona forma | forma złożona
- zwykła forma
- żeńska forma | forma żeńska
- prawidło zasady | zasada
- proza
- przechodzić na
- przegub
- przepis (gramatyczny, ortograficzny)
- przestanek (w mowie, mowy)
- przestankowanie interpunkcya
- przybierać zakończenie | przybierać (formę, końcówkę, zakończenie)
- przymiot (właściwość , cecha)
- przyrostek (sufiks) końcówka (morfem gramatyczny) sufiks
- przysłówkowo
- rdzeń piérwiastek | piérwiastki (rdzeń, źródłosłów)
- rodzaj | rodzaj gramatyczny (gramatyczny)
- rodzina wyrazów
- rozbiór
- rządzić
- się przegibać (o wyrazie)
- się urabiać | urabiać się
- siła (dźwięku) natężenie (o spółgłoskach)
- składać się
- składnia (budowa i układ zdania)
- skracać się
-
słowo
(wyraz)
wyraz
-
cząstka składowa
(wyrazu)
- spójka (samogłoska łącząca)
- zakończenie
- obcy wyraz wyraz cudzoziemski wyraz obcego pochodzenia
- początek wyrazu
- pojedyńczy wyraz
- pokrewny | pokrewny wyraz | wyraz pokrewny (wyraz, słowo, czasownik)
- poprzedzający wyraz
-
składowa część wyrazu | część składowa
część wyrazu
skład wyrazów
(budowa wyrazów)
- koniec wyrazu (wyrazu, słowa, rzeczenia)
- podstawa odmiany osnowa (temat fleksyjny, słowotwórczy) źródłosłów (temat fleksyjny)
- przybranka
- wyraz swojski
- wyraz złożony | złożony wyraz (compositum)
- wyrazy jednozgłoskowe
-
cząstka składowa
(wyrazu)
- spolszczać
- sposób omawiania
- stosunek
- stosunek
- styl
-
sylaba
(głoski, litery)
zgłoska
-
głoska
(dźwięk mowy)
brzmienie
(głoska)
szmer
- e wstawne
- eufoniczne j
- samogłoska (głoska) samo-głos
-
spółgłoska
(głoska)
spółgłos
- końcowa spółgłoska
- ostra spółgłoska
- poprzedzająca spółgłoska
- spółgłoska cicha (bezdźwięczna)
- spółgłoska mocna
- spółgłoska płynna
- spółgłoska słaba spółgłoska brzmiąca
- spółgłoska sycząca
- spółgłoska tematowa miękka
- spółgłoska tematowa twarda
- spółgłoska twarda | twarda spółgłoska *spółgłoska gruba (twarde)
- spółgłoski gardłowe
- spółgłoski podniebienne
- spółgłoski wargowe
- spółgłoski zębowe
- przedostatnia zgłoska
-
głoska
(dźwięk mowy)
brzmienie
(głoska)
szmer
- szczątek
- ściągnięcie | ściągnięcie form
- temat samogłoskowy
- treść
- tryb sposób (tryb)
- ucho
- uformować
- utworzony
- użycie
- używać
- wiersz
- własności (cecha, przymiot)
- wyjątek
- wyjść z używania
- wymawianie
- wymówić wyrażony | się wyrazić
- wypowiedziany | wypowiedzieć
- wyrażenie
- y zastępcze
- zakończony na
-
zdanie
-
część zdania
budowa zdania
- dopełnienie (wyraz określający, część zdania) dodatek objekt przedmiot (dopełnienie, obiectum) wyraz dopełniający
- określenie wyraz określający
- orzeczenie
- poboczne części zdania
- podmiot (część zdania) główny rzeczownik
- początek zdania
- przytoczenie
- zdanie gołe zdanie nierozwinięte zdanie pojedyńcze
- zdanie pełne
- zdanie pytające pytanie (o zdaniu)
- zdanie rozkazowe
- zdanie twierdzące twierdzenie (zdanie)
- zdanie wykrzyknikowe okrzyk rozkaz
- zdanie złożone
- zwrot imiesłowowy
-
część zdania
budowa zdania
- zgadzać się
- zlewać się
- zmiana fonetyczna zmiana dźwiękowa
- zmiana końcówkowa
- zmieniać się
- znaczenie
- znak (symbol, skrót)
-
znak pisarski
- cudzysłów
- dwukropek
- kropka (znak interp.) punkt (znak interpunkcyjny)
- kropki (wielokropek) domyślnik
- łącznik (dywiz, pauza)
- myślnik (kreseczka)
- nawias
- przecinek
- średnik
- znak wykrzyknienia | ! wykrzyknik | ! (znak interp.)
- znak zapytania
- znak podwójny
- zwątlać się
- zwątlenie wątlenie samogłosek
- związek
- zwrot
- zwyczaj
- życzenie