Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

ściągnienie

Język: polski
Dział: Fonetyka, Stylistyka (współcześnie)

Cytaty

Synaeresis, g. f. pen. cor. lat. contractio, Skrócenie, ściągnienie. Figura est qua duae vocale in unam diphtongum, aut etiam vocalem coniunguntur, huic contraria est Diaeresis.

ô, ma ciągłe brzmienie długiego ô, i ma wartość dwugłoski, ponieważ jest uważane za ściągnienie w jeden ton samogłosek अ a tudzież उ u, a obiedwie te samogłoski, tak jak odpowiednie im długie, zbiegając się razem, regularnie ulegają przemianie na ओ ô.

[...] Gdy spółgłoska słaba schodzi się z mocną nie przez ściągnienie i złożenie słowa, lecz przez utworzenie pochodnika, wówczas nie upodabnia się poprzedzająca do następującéj dla zachowania słoworodu [...], który jest podstawą pisowni we wszystkich językach [...].

Ślady ściągnienia tego zachował podziśdzień lud prosty wymawiając to ściągnięte a jak t. j. jak a ku o pochylone n. p. bywa°-m prawie jak bywo-m, dojeżdża°-my prawie jak dojeżdżo-my i t. d.; zachowały je także druki staropolskie nie kréskując w takim razie a, co było znakiem długości czyli pochylenia.

Zaimek ten dodawano tuż po przymiotniku, jako bliższe jego określenie; (np. dobrъ ji, dobra ja, dobro je, i t. d.); następnie formy te określającego zaimka w wymawianiu łączyły się ściślej z przymiotnikiem, tworząc w ten sposób formy złożone; przy czym zachodziły w zakończeniach form przymiotników pewne zmiany fonetyczne, jak upodobnienie i ściągnienie.

Następnie w formach tych (jak: dobrejego ...) dwie zgłoski środkowe e-je, z powodu wzajemnego podobieństwa brzmień, uległy ściągnieniu, czyli zamieniły się na jedną długą zgłoskę ē, wskutek czego utworzyły się formy: dobrēgo, dobrēmu.

Przypadkowanie.

Rzeczowniki i przymiotniki polskie mają 7 przypadków (casos) [...]. Przypadkowanie rzeczowników portugalskich uskutecznia się za pomocą przyimków: de, a, por, em, które łącząc się z przedimkiem ulegają skróceniu, (ściągnieniu).