Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

liczbowanie

Język: polski

Cytaty

A. Odmian grammatycznych jest siedm. Nazywają się one i znaczą jak następuje:

1wsza: Stopniowanie; [...].

3cia: Liczbowanie; jest to odmiana wyrazów dla oznaczenia liczby, np. stół, stoły; pióro, pióra; dobry, dobrzy; piękny, piękni.

Liczbowanie, formatio numeri.

Mało jest na świecie rzeczy, np. słońce, księżyc, których by więcéj nad jednę nie było; wiele zaś takich znajduje się, których jest mnogo, a przecię jedno tylko mają imie, np. kwiat, gwiazda, matka. Jednoż więc imie z małą odmianą znaczy już rzecz jednę, już mnogą liczbę tychże rzeczy. Odmiana taka zowie się liczbowaniem, czyli odmianą przez liczby, których jest trzy: pojedyńcza, mówiąc o jednej rzeczy, np. córka; podwójna, mówiąc o dwóch, np. dwie córce; mnoga, mówiąc o wielu, np. córki.

Odmiana przez Liczby zowie się Liczbowanie.

P. Ile jest odmian grammatycznych dla imienia w ogólności? O. Cztery: rodzajowanie, przypadkowanie, liczbowanie i stopniowanie.

Podmioty trzech osób, tj. istotniki lub zamiast nich stojące zaimki ja, ty, on, odmieniają się przez liczby i różnego są rodzaju, zatém i słowa dla zgody z niémi odmieniamy przez liczby, co się nazywa liczbowaniem, a w czasie przeszłym i z niego urobionych i przez rodzaje, i to się nazywa rodzajowaniem [...].

0. Liczbowanie rzeczowników jest to oznaczenie, czy o jednej tylko rzeczy lub osobie, czyli też o dwóch lub więcej jest mowa.

Liczbowanie przymiotnika jest to nadanie przymiotnikowi, dla zgody z rzeczownikiem, zakończenia liczby pojedyńczej lub mnogiej.

Liczbowanie [...] Przez liczby odmieniają się: rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek, słowo, imiesłów.