Historical dictionary
of grammatical terms online

przysłówek przeczący

Language: polski

Quotations

Ne Przysłowek Przeczący (l'adverbe de négation).

Drugi przypadek stoi [...]. 13) Słowa twierdzące, które rządzą przypadkiem 2gim, nawet wtenczas, gdy przysłówki przeczące, nie, nigdy, ani, nie do rządzącego, ale do pobocznego słowa należą [...].

Rozumiano, iż przysłówek zwany przeczącym, nie może miéć innego znaczenia wewnętrznego, tylko przeczenie.

Jak odmienne jest znaczenie, tak odmienne wymawianie przysłówka nie, przeczącego i będącego osobną częścią mowy, od przysłówka wyrażającego brak, ubycie czego, lub zmianę stanu, i wcielającego się do innych wyrazów.

Między przysłówkiem nie, przeczącym, a słowem, nie kładźmy innych wyrazów np. Nie historyą wczoraj dyktowaną przepisz [...], powiemy właściwiéj, nie przepisuj historyi wczoraj dyktowanej [...].

Za dodaniem przysłówka przeczącego nie, do słowa być, przypadek lszy, wyrażający przedmiot zdania, zmienia się na 2gi.

W języku polskim przysłówek przeczący musi być wyraźnie położony w każdéj myśli przeczącéj, chociażby nawet w téjże myśli znajdowała się inna część mowy przecząca, np. nikogo nie ma.

[...] Nágłos u w ubogi, którego piérwiástek jest bog, nie jest bynájmniéj tego samego rodu, co przyjimek u lecz jest identycznym ze sanskrycko-greckim an privativum i znaczy tyle, co przysłówek przeczący ɳe, które jako nágłos wchodzi także w skłád wyrazów złożonych [...].

Przysłówki dzielą się na: 1) pytające: czy? albo? azali? czyli? czyż? ónże? kiedy? naco? czemu? gdzie? skąd? dokąd? kędy? którędy? jak? 2) przeczące: nie, bynajmniéj, nigdy, nigdzie, znikąd. 3) twierdzące: tak, rzeczywiście, niezawodnie, podobno, tu, tam, dziś, tędy i t.d.

Przeczące przysłówki są: nie, bynajmniej, jako żywo, przeciwnie, nigdy, przenigdy, nigdzie, znikąd, nie tak, nie tu, nie tam, np. On nie napisał zadania. Leniwy uczeń nie chodzi pilnie do szkoły i w szkole nie uważa.

Przysłówek przeczący nie, jeżeli jest przed takim wyrazem, z którym tworzy jedno wyrażenie, natenczas zrasta się z nim, t. j. pisze się razem, np. nieprzyjaciel, niewidoma, niemowlę, nieco, nieraz. Podobnież, gdy się znajduje przed słowem takiém, które nie używa się twierdząco, wtedy również łącznie się z niém pisze, np. niecierpliwić się.

Przysłówki dzielą się na:

pytające: jak? gdzie? kiedy? ile? dlaczego? czy? dopóki? skąd? dokąd? którędy?

przeczące: nie, bynajmniej, jako żywo, nigdy, przenigdy, przeciwnie, nigdzie, znikąd [...].

Нарѣчія [przysłówki] по значенію бываютъ: [...] 11) Отрицательныя, przeczące; – nie, nie tak, wcale nie, bynajmniej, zupełnie nie, całkiem nie.

Przysłówek przeczący nie pisze się oddzielnie przed słowami; np. nie wiemy, nie przyniósł, nie zapominajcie, nie zrozumie, nie dbają, i t. p., wyjąwszy słowa, które się bez nie nie używają, jak oto: niedomagać, nienawidzić, niepokoić.

Przyimek nie (przeczący) osobno przed czasownikami: nie wiem, nie robią itp., z wyjątkiem słów, które się bez tego przysłówka nie używają: niecierpliwić, niepokoić itp. oraz w znaczeniu nieosobowym: niema (pana w domu); osobno zaś: on nie ma (pieniędzy).

Przysłówki określają czasowniki i przymiotniki pod względem czasu, miejsca, sposobu, stopnia i t. d.

§ 126. Podług tego znaczenia swego dzielą się przysłówki na:

1.Przysłówki czasowe: [...].

4.Przysłówki przeczące:

nie, bynajmniej, przeciwnie, nigdy, przenigdy i t. d.

Przysłówki twierdzące: sim (tak), certamente (na pewno);

przeczące: não (nie), jamais (nigdy), nunca mais (przenigdy).