Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

gramatyka szczególna

Hasło w cytatach: grámátyká szczególna, grammatyka szczególna, grammatyka szczególná, szczególna grammatyka
Język: polski
Dział: Teoria języka (współcześnie)

Cytaty

Rozmáite ná świecie są języki: atoli, żé wszystkie są ludzkie, jéden do drugiego większe lub mniejsze ma podobieństwo. Z uwag nád jédnym językiem robi się Grámátyká szczególna, z uwag zaś jednostájnych nad wszystkiemi językámi, robi się Grámátyká powszéchna: obiédwié zasadzają się ná zwyczaju narodowym, i na naturzé mowy ludzkiej.

Zbiór tedy uwág nad Mową czyli Grammatyka, jedna jest powszechná wszystkim językom, drugá szczególná każdému językowi.

Szczególna zaś Grammatyka zawiera takie prawidła, które się tylko w jednym języku znajdują, np. jak się w polskim języku stopniuje, przypadkuje, czasuje i szykuje.

Z uwag nad jednym językiem robi się Grammatyka szczególna; z uwag zaś jednostajnych nad wszystkiemi językami, robi się Grammatyka powszechna: obiedwie zasadzają się na zwyczaju narodowym i na naturze mowy ludzkiéj.

Na nic bowiem nie przyda się wiadomość dziecku, że ta lub owa zpółgłoska [!] jest wargową, zębową, podniebienną lub gardłową i t. d. owszem, ostatni sposob ich wykładania wpadając w anatomię, obcy przedmiot Grammatyce szczegulnej, zwłaszcza początkowej, trudzi młode umysły, nudzi, i odstręcza.

Grammatyka, i, lm. i, ż. 1) nauka o mówieniu i pisaniu dobrém. Grammatyka szczególna. Grammatyka porównawcza. Grammatyka powszechna. Uczyć, nauczać grammatyki, wykładać grammatykę. Znać dobrze grammatykę. 2) = książka zawierająca w sobie wykład prawideł grammatycznych. 3) = prze. klassa druga w szkołach dawniejszych, po infimie. Promował się z infimy na grammatykę.