terminów gramatycznych online
następnik zdanie, okres
Język: polski
Następnik (grec. apodosis). Zdanie nadrzędne okresu warunkowego [...]. Występuje zwykle po zdaniu podrzędnym, zwanym tu ze względu na swoją pozycję poprzednikiem.
Cytaty
Opuszczenie wyrazów odpowiednich: jednak, wówczas, i t. p. jakeśmy dopiero widzieli, przyczynią się wprawdzie do żywości wyrażenia, ale zmniejsza zrozumiałość; tym sposobem w peryodach przydłuższych, trudniej nam poznać gdzie jest myśl wypływowa, czyli następnik, lub przyczynowa czyli poprzednik.
Piérwsze, podrzędne rozczłonie jest poprzednikiem; drugie, główne następnikiem okresu.
Nast. jednoczłonowy.
Tego rodzaju okres składa się z dwóch głównych części poprzednikiem (первая половина), i następnikiem (вторая половина) zwanych. Piérwszy z nich zamyka w sobie zdania służące do wyjaśnienia myśli naczelnéj w okresie, drugi samą myśl naczelną zawiera.
[...] Okres jest to sztucznie złożone dwuczłonowe zdanie większéj objętości, którego człony, wzajemnie się wymagając, od siebie zależą, i zupełną, zaokrągloną całość pomysłu stanowią. Warunki okresu są następujące: 1. To wzajemne wymaganie się i zależność dwóch członów okresu wypływa z zestawienia jednego zdania z drugiém przeciwstronném, albo pytającego z odpowiadającém, albo wyrażającego oczekiwanie z wyrażającém zaspokojenie, przez co zawieszenie myśli powstaje. Z pomiędzy rodzajów skojarzeń może tedy tylko przeciwstronne skojarzenie zdań okres stanowić; ze spojów zdań mogą wszystkie te okres stanowić, w których zdanie poboczne jest poprzednikiem. W obydwóch rodzajach okresów nazywamy człony okresu poprzednikiem i następnikiem.
W okresie właściwym pobocznik, zawierający myśl gramatycznie podrzędną, kładzie się najczęściéj na początku i nazywa się dla tego poprzednikiem; głównik zaś, zawierający myśl gramatycznie naczelną czyli rządzącą, kładzie się po zdaniu poboczném i nazywa się dla tego następnikiem.
Każdy okres składa się zwykle z przynajmniéj dwóch części: z poprzednika, w którym zawiera się myśl podrzędna przyczyny albo wniosku, i z następnika, który jest myślą główną i opowiada skutek albo twierdzenie.
Ażeby zdanie było okresem, trzeba, aby się dzieliło na dwie połowy, które się i znaczeniem i układem równoważą. Połowy te nazywamy: zdaniem poprzedniém albo poprzednikiem i zdaniem następném albo następnikiem. W zdaniu następném (stanowiącém zwykle koniec okresu) wypowiadamy tę połowę myśli naszéj, którą właśnie uważamy za ważniejszą i mającą nacisk na sobie: w poprzedniém zaś umieszczamy mniej ważną.
Część pierwsza okresu nazywa się poprzednikiem, część druga - następnikiem.
Zdanie warunkowe podrzędne wraz z nadrzędnym nazywamy okresem warunkowym; zdanie podrzędne jest jego poprzednikiem, nadrzędne następnikiem.