Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

tryb orzekający

Hasło w cytatach: orzekający tryb
Język: polski

Cytaty

Tryb orzekający, przypuszczający i rozkazujący.

Strona czynna. Tryb orzekający. Czas teraźniejszy: l. poj. 1 osoba: piszę...[...] Tryb przypuszczający [...] Tryb rozkazujący.

Tryb orzekający wskazuje, że czynność, wyrażana w orzeczeniu, zarysowywa się w świadomości mówiącego, jako coś rzeczywistego, nap. Warszawa leży nad Wisłą.

II. Formy słowotwórcze: 1. ★bezokolicznik (infinitivus); 2. ★imiesłów (participium) [...]; 3. ★tryb (modus) oznacza stosunek czynności do rzeczywistości i woli mówiącego: a)orzekający (oznajmujący, indicativus).

Orzekający tryb, p. czasowniki II 3.

Orzec dk XI, -eknie, -ekł, -eczony — orzekać ndk I 1. «wypowiedzieć, wyrazić sąd, opinię, zdanie o czym; oświadczyć, stwierdzić, określić co, rozstrzygnąć co»: [...] ∆ jęz. Tryb orzekający: Tryb orzekający wskazuje, że osoba mówiąca przedstawia sobie czynność lub stan wyrażony w czasowniku jako coś rzeczywistego. SZOBER Gram. 327. ∆ Zdanie orzekające «zdanie, którego orzeczenie użyte jest w trybie orzekającym»: [...] // SWil.

Z chwilą uzyskania niepodległości i organizowania na nowo szkolnictwa polskiego przystępując do nauczania języka ojczystego językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej [...].

Fleksja [...]; strona, tryb orzekający, przypuszczający, bezokolicznik, imiesłów współczesny, uprzedni, przymiotnikowy, przysłówkowy, czasownik właściwy, słowo osobowe.